Imameyn Nedir

1-)İMÂMEYN



İki imam Hanefi Mezhebinde imam-ı Azam'ın öğrencileri Ebu Yusuf ile Muhammed'i dile getiren deyim. Aynı anlamda Sahibeyn (iki Arkadaş) deyimi de kullanılır. Ebu Yusuf'un adı Yakub b. İbrahim Habib el-Kufi el-Ensari'dir. Kufe'de, 113/731 yılında doğdu.

Hadis ilminde Hafız olduktan sonra Ebu Hanife'nin öğrencileri arasına katıldı. Onun koyduğu usulü benimseyerek "mutlak müctehid" payesine ulaştı. Abbasi halifelerinden Harun er-Reşid döneminde Baş Kadı (Kadı'l-Kudat) oldu.

İslam tarihinde bu paye ile anılan ilk hukukçudur. 182/798 yılında Bağdat'da öldü. imam Muhammed'in tam adı, Ebu Abdullah Muhammed b. Hasan h. Ferkad el-Şeybani'dir. 132/749 yılında Vasıt'ta doğdu. Hocası Ebu Hanife'nin ölümü üzerine öğrenimini Ebu Yusuf'un derslerine devam ederek sürdürdü.

Üç yıl kadar imam Malik'ten (ö. 179/795) ders aldı. Harun er-Reşid döneminde Rakka ve Horasan kadılıklarında bulundu. 189/805 yılında Rey'de öldü.

Eserleri ile Hanefilik'in sistemleşmesinde önemli rol oynadı imam-ı A'zam Ebu Hanife'nin görüş ve ictihadlarını kitapları ile tesbit ederek sonraki kuşaklara aktardığı için "Hanefi mezhebinin nakili" olarak ün kazandı.

İmameyn ya da Sahibeyn olarak anılan Ebu Yusuf ile İmam Muhammed, Hanefi mezhebinin sistemleşmesinde ve yayılmasında en önemli paya sahiptirler. İmam Muhammed Zahirü'r-Rivaye olarak anıları kitaplarında İmam-ı A'zam'ın hemen hemen tüm fetva ve ictihadlarını bir araya getirdi. Mezhep görüşünde başlıca belirleyici olan bu kitaplar Hanefilik'in gelecek kuşaklara aktarılmasında da başlıca etken oldu. Uzun yıllar Kadı'l-Kudatlık yapan Ebu Yusuf ise hem Hanefilik'in resmi mezhep olmasında, hem de eserleri ve atadığı hanefi kadılar aracılığı ile bu mezhebin yayılmasında etkili oldu. İmameyn, İmam-ı A'zam'ın usulü içinde hareket etmekle birlikte, zaman zaman ondan farklı ictihadlarda da bulundular. Üç müctehidin ictihadlarının çelişmesi durumunda mezhep görüşünü İmam-ı Azam'ın ictihadı belirler. Ne var ki bu kural kazaya (yargı) ilişkin konularda bozulur. Kazaya ilişkin konularda tecrübeli olduğu için bu alanda mezhep görüşünü Ebu Yusuf'un ictihadı belirler. İmam-ı Azam'ın ictihadı karşısında İmameyn'in ictihadlarının birleşmesi durumunda ise, mezhep görüşünü İmameyn'in ictihadları temsil eder.

Ahmed ÖZALP

Bu bilgi faydalı oldu mu ?