Şehir Nedir

1-)Alm. Stadt (f), Fr. Ville (f), İng. City. İnsanların iklim şartlarından ve her türlü saldırılardan korunabilmesi, medeni ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyle bir araya gelmelerinden ortaya çıkan geniş, kalabalık yerleşme bölgesine verilen isim. İlk kurulan şehirlerde düşmana karşı korunma birinci planda tutulmuş, şehirler yükseklere, tabii kale görünümünde kayalar üstüne kurulmuştur. Daha sonra kurulan şehirlerde su, yol, kanalizasyon ve enerji kaynaklarının temin ediliş, dağıtım ve kullanımı dikkate alınarak şehirlerin yapısı değişmelere uğradı.

Şehirlerin kurulduğu yerlerin deniz, nehir kıyıları gibi diğer bölgelerle irtibatı kolay olmasına dikkat edilmiştir. Dünyanın en büyük şehirlerinin deniz kıyılarında kurulması buna güzel bir misaldir. Şehirlerin büyümesinde çok çeşitli faktörler vardır. Kudüs, Roma gibi şehirlerin büyümesinde dinin de etkisi büyüktür. Nice, Miami, Los Angeles gibi şehirlerin büyümesinde iklim etkisi büyüktür.

Ziraatın makinalaşması, savaşların topyekun özellik kazanması, ulaşım, enerji kaynakları gibi büyük ihtiyaçların bölgelere eşit olarak yayılması şehirlerin çok genişlemesine sebep olmuştur. Şehirlerin büyümesiyle şehircilik başlı başına bir ilim konusu olmuştur. Modern şehirler, şehir planlaması esas alınarak genişlemektedir.

Şehir planlaması: Şehir planlaması medeniyet tarihi kadar eskidir. İnsanların belli bir merkez etrafında devamlı kalmak üzere yerleşmeye başlamaları ihtiyaçları karmaşık hale getirmiş, böylece şehir planlaması fikri doğmuştur. Çok eski tarihlerde kurulmuş planlaması mükemmel olan şehirler yapılan kazılarla ortaya çıkarılmaktadır.

Şehir planlamasına ilk adım şehrin su ihtiyacını karşılayacak su yollarıyla başlamıştır. Şehir planlamasını etkisi altında bulunduran en mühim faktörse şehrin her türlü düşmana karşı korunmasıdır. Yapılan incelemelerden şehircilik konusunda büyük adımlar Romalılar zamanında atılmıştır. Ortaçağda şehirler ihtiyacı karşılayamaz, sıkışık bir duruma gelmiştir. İslam devletlerindeyse şehirciliğe önem verilerek birbirinden güzel büyük şehirler kurulmuştur.

Modern şehir planlaması 20. yüzyılda başlamıştır. Bu devirde şehirlerin planlamasında ekonomi baş rolü almış ve şehrin yapılacağı saha bölgelere ayrılmıştır. Modern şehir planlaması yapılan bir yerde ulaşım, su, elektrik, kanalizasyon gibi alt yapı tesisleri önceden hazırlanır, şehrin bu bölgeye yayılması için bu bölgedeki temel ihtiyaçlar ucuz tutulur. Sanayi tesislerinin şehirlerin çok dışında yer almasına dikkat edilir. Modern şehircilikte de düşmana karşı şehrin korunması tesirlidir. Uçak, füze ve nükleer silahların gelişmesi; ulaşımın sessiz ve şehir altında yapılması maksatlarıyla metroların inşa edilmesi de şehir planlamasının bir parçasıdır.

Şehirlerin en büyük problemleri süratli nüfus artışları, motorlu araçların sayısında artışla meydana gelen trafik problemidir. Şehir halkının şehir içinde bir yerden diğer bir yere nakli, hava alanları, tren istasyonları gibi nakliye bölgelerinin yer seçimi, park yerleri, okullar, gürültü, çevre ve hava kirliliği, kanalizasyon, ısıtma, su ve enerji temini gibi çok yönlü birçok konuları içine alır. Şehir planlaması bütün bu konuların ahenkli bir şekilde hazırlanmasıdır.

1990 Sayımlarına Göre

Türkiye’nin 10 büyük ili

İstanbul : 7.309.190

Ankara : 3.236.626

İzmir : 2.694.770

Adana : 1.934.907

Konya : 1.750.303

Bursa : 1.603.137

İçel : 1.266.995

Samsun : 1.158.400

Manisa : 1.154.418

Gaziantep : 1.140.594

Dünyanın Başlıca Büyük Şehirleri (1991)

Şehir : Ülke : Nüfus

Mexico City : Meksika : 8.850.000

Moskova : Rusya : 8.800.000

Tokyo : Japonya : 8.350.000

Bombay : Hindistan : 8.250.000

Newyork City : ABD : 7.350.000

Metro-Manila : Filipinler : 7.215.000

Sanghay : Çin : 7.150.000

Sao Paulo : Brezilya : 7.050.000

Londra : İngiltere : 6.700.000

İstanbul : Türkiye : 7.309.000

Cakarta : Endonezya : 6.500.000

Kahire : Mısır : 6.100.000

2-)(Cıty) Bkz. Kent

3-)Nüfusunun çoğu ticaret, sanayi, hizmet veya yönetimle ilgili işlerle uğraşan, genellikle tarımsal etkinliklerin olmadığı yerleşim alanı, kent
Örnek:İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur diyorlar. Y. K. Karaosmanoğlu

4-)Bk. kent

Bu bilgi faydalı oldu mu ?