Akıl Hastalıgı Nedir

1-)AKIL HASTALIĞI

Düşünme, anlama, idrak etme; karar verme ve tedbir alma yeteneklerindeki eksiklik.

İslam'da kişinin yaptığından sorumlu tutulması, akıllı olmasına bağlanmıştır. Çünkü emir ve yasakların muhatabı akıl sahibi kişilerdir. Kur'an-ı Kerim'de akıldan söz eden pek çok ayet vardır. Mesela:

"Ey akıl sahipleri, kısasta sizin için hayat vardır, böylece korunursunuz" (el-Bakara, 2/179).

"Siz kitabı okuduğunuz halde, insanlara iyiliği emredip kendinizi unutuyor musunuz? Aklınızı kullanmıyor musunuz?" (el-Bakara, 2/44).

"Ey kitap ehli, neden İbrahim hakkında tartışıyorsunuz? Oysa Tevrat'da, İncil de ondan sonra indirilmiştir. Düşünmüyor musunuz?" (Âlu İmran, 3/65).

Akıl ve temyiz kabiliyeti arızalanınca, kişinin dini yükümlülükleri kalkar. Burada dikkat edilecek husus, tasarruf sırasında, iyi ile kötüyü ayırdetme kabiliyetinin mevcut olup olmadığıdır. Çünkü bazı akıl hastalıkları temyiz kudretini devamlı surette kaldırırken, bazı hastalıkların temyiz gücünü kaldırması sürekli değildir. Hasta aklı başında iken yaptığı iş ve tasarruflardan sorumludur. Mesela, sar'alıların iki sar'a nöbeti arasındaki zamanda aklı başındadır. Yahut uykuda gezenler, diğer zamanlarda temyiz kudretine sahiptirler.

Akıl hastalığı yirmidört saatten fazla sürerse namaz; ramazan ayı süresinde devam ederse oruç; bir yıl geçerse hac ibadetlerinden sorumluluk kalkar. İyileşince bunları kaza etmek gerekmez. Zengin olarak bir yıl geçince de o yılın zekatı düşer. Ancak Hanefiler dışındaki fakihlere göre ise zekat, mali bir vergi sayılır ve velisi bunu akıl hastasının malından verir (el-Kasani, Bedayetu's-Sanayi', V/155).

Akıl hastaları mal telefinden şahsen değilse de malen sorumludurlar. Meydana getirdikleri zarar, mallarından tazmin edilir. Suç işlemeleri halinde bedeni ceza uygulanmaz.

Hamdi DÖNDÜREN

Bu bilgi faydalı oldu mu ?