Ashabu'l-Eser Nedir

1-)ASHÂBU'L-ESER



Eser, meydana getirilen şey, nişan ve alamet demektir. Terim olarak ise gerek Hz. Peygamber (s. a. s.)' den ve gerekse sahabeden rivayet edilen şeylere denir (Riyazü's-Salihin ve Tercemesi (Mukaddime), 1-2). Ashabu'l-Eser de eser sahipleri, eser taraftarları ve eserciler demektir.

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bu dünyadan göçmeleriyle başlayarak İmam Şafii'nin yaşadığı asra kadar gelip geçen fıkıh bilginleri iki kısma ayrılır:

a) Ashabu'l-Eser. Buna ashab-ı rivayet de denir.

b) Ashabu'l-Rey. Buna ehl-i rey de denir (M. Ebu Zehra, Ebu Hanife, (O. Keskioğlu Tercümesi) Üçdal Neşriyatı, s. 161)

Asr-ı saadette müslümanlar, ortaya çıkan problemlerini Hz. Peygamber (s.a.s.)'e arzediyorlar, gerekli cevabı alarak dönüyorlardı. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in vefatından sonra İslam devletinin hudutları genişledi. Örf ve adetleri başka başka olan yeni milletler İslamiyet'e girdiler. Ashab'ın bir kısmı da Hicaz bölgesinden çıkıp başka yerlere dağıldılar. Hayat hadiseleri çoğaldı. Ortaya yeni yeni meseleler atıldı. Halk bu meseleleri sahabelere sordular.

Ashab'ın bazıları Hz. Peygamber (s.a.s.)'den hadis rivayet ederek esere bağlanmayı tercih ettiler. Rivayete çok yer verdiler. Allah'ın dinine kendi reylerini karıştırmaktan kaçınmak için fetva vermemeyi tercih ettiler (M. Ebu Zehra a.g.e., s. 164-166). Vuku' bulmayan hadiseler hakkında peşin hüküm vermiyorlardı. Bunlar Hicaz bölgesinde bulunuyorlardı. Medine, merkezleriydi. Burada başka ırktan insanlar ve halli gerekli hukuki meseleler yok denecek kadar azdı. Çok nadir durumlarda rey ile fetva verilirdi. Medine ekolüne mensup hukukçular Ömer b. el-Hattab, Zeyd b. Sabit, Abdullah b. Ömer, Hz. Âişe ve Abdullah b. Abbas'dır (Allah hepsinden razı olsun) (Hayreddin Karaman, İslam Hukukunda İctihad, s. 102). Bu ekole bağlı tabiin alimlerinin başlıcaları şunlardır: Said b. el-Müseyyeb, Urve b. Zübeyr, Kasım b. Muhammed, Ebu Bekir b. Abdurrahman b. Haris, Ubeydullah b. Utbe, Süleyman b. Yesar, Harice b. Zeyd (Dr. M. Esad Kılıçer, İslam Fıkhında Rey Taraftarları, Ankara 1975, s. 29-31; H.Karaman, a.g.e., s. 101-102)

Durak PUSMAZ

Bu bilgi faydalı oldu mu ?