Ası Ve Igne Yapmak Nedir

1-)AŞI VE İĞNE YAPMAK



Aşı, bazı mikrop ve hastalıklara karşı bağışıklık kazanmak, iğne ise genellikle hastalandıktan sonra tedavi olmak ve vücuda direnç kazandırmak amacıyla yapılan bir koruyucu tedavi usulüdür. Diğer konularda olduğu gibi hastalık konusunda da daha önceden tedbir alınması ve koruyucu hekimlik kurallarına uyulması, hastalık gelmişse tedavi olunması İslam'da asıldır.

Ayette "Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayınız" (el-Bakara, 2/195) buyurulur. Allah Resulü de şöyle buyurmuştur: "Ey Allah'ın kulları, tedavi olun; çünkü Allah, yarattığı bir hastalık için mutlaka bir şifa veya deva yaratmıştır. Ancak bir dert müstesna. O da yaşlanmadır" (Tirmizi, Tıb, 2; Ebu Davud, Tıb, 1; İbn Mace, Tıb, 1; Ahmed b. Hanbel, III, s. 156)

İslam'da hastaya, namaz, oruç vb. ibadetlerde bazı kolaylıklar getirilmiştir. Namazı oturduğu yerde veya yatarak kılma; Ramazan'da oruç tutmayarak daha sonra kaza etme gibi. (Bakara, 2/184-185) Ancak hasta olan kişi oruca dayanabilecek durumda ise, oruç da tutabilir. Bu durumda, günlük olarak belirli saatlerde alması gereken ilaçları varsa durum ne olur? Ağız, burun, ön ve arka gibi normal yollardan oruçlu iken alınacak, yiyecek, içecek, ilaç ve benzeri şeylerin orucu bozacağı konusunda İslam bilginleri arasında görüş birliği vardır. Bu yüzden, ağızdan alınacak hap, şurup, pastil vb. ilaçlar orucu bozar.

Aşı ve iğnenin durumuna gelince; Ebu Hanife (ö. 150/767)'ye göre karın boşluğuna veya beyne kadar ulaşan derin yaralara sürülen ilaçlar karın boşluğuna veya beyne ulaşırsa oruç bozulur ve kazayı gerektirir. Buna göre; aşı veya iğne yoluyla deri altına, adaleye veya damara zerkedilen ilaç orucu bozar. Çünkü bu yolla alınan ilaç, serum veya aşı tam içeriye akıtılmış ve bütün vücuda yayılmış olur. Ayrıca oruçlunun iradesiyle tatbik edilmiş ve vücudun salahına elverişli bulunmuştur. İlacın bu şekilde içeriye girmesi, suyun mesamattan içeriye nüfuz etmesi kabilinden değildir. Bu duruma göre aşı ve iğneyi zaruret bulunmayınca iftardan sonra yapmak ihtiyata daha uygundur.

İmam Muhammed (ö. 189/805) ve imam Ebu Yusuf (ö. 182/798)'a göre, birşey normal yollardan içeriye girmedikçe oruç bozulmaz. Çünkü oruç; "normal bir yoldan, ağız veya burun gibi bir uzuvdan içeriye bir şey götürmemek suretiyle kendini tutmak" şeklinde tarif edilir. Bu konuda yaraya konan bir ilacın karına veya beyne ulaşmasına itibar edilmez. Çünkü bu nüfuz etme normal bir yolla olmamıştır. Buna göre, aşı ve iğnenin de orucu bozmaması gerekir. Eskiden fetvahanede ve 1948 yılında el-Ezher Üniversitesi'nin fetva komisyonunda "Tabii delikler dışında bir yerden içeriye giren şey orucu bozmaz" şeklinde fetva verilmiştir. (el-Kasani, Bedayiu's-Sanayi', II, 94-102; İbnü'l-Hümam, Fethu'l-Kadir, II, 64-77; İbn Abidin, Reddü'l-Muhtar, II,132-153; Terc. A. Davudoğlu, İstanbul 1985, IV, 294 vd.; Ahmed eş-Şirbasi, Yes'eluneke fi'd-Din ve'l-Hayat, I, s.144-145; Bilmen, Büyük İslam İlmihali, İstanbul 1985, s. 292-293; Hayrettin Karaman, Günün Meseleleri, İstanbul 1982, I, s. 502, II, s. 32)

Günümüzde, müctehid imamlar devrinde bulunmayan ve açlığı, susuzluğu giderecek ya da oruca karşı vücuda direnç kazandıracak hap, iğne, serum vb. nin kullanılması oruç ibadetini amacından uzaklaştırabilir. Çünkü birçok ilaçların tableti yerine ayrıca iğnesi olabilmektedir. Tablet şeklini ağızdan alanın orucu bozulurken, aynı ilacın şırınga ile adaleye zerkedilmesi halinde orucun bozulmaması bir çelişki meydana getirebilir. Bu yüzden gündüz ilaç almak zorunda olan hastaların orucu kazaya bırakması, durumu hafif olanların ise iğneyi iftardan sonra yaptırması ihtiyata daha uygun olsa gerektir.

Hamdi DÖNDÜREN

Bu bilgi faydalı oldu mu ?