Bıd'i Talak Nedir

1-)BİD'Î TALÂK



Kadını hayız halinde iken veya temizlenince birleştikten sonra yahut da bir temizlik içinde bir sözle birden fazla talakla boşama. Sünnet'e aykırı olan bu tür boşamanın haram olduğu ve bunu yapan erkeğin İslami hükümlere karşı gelmiş sayılacağı hususunda İslam alimleri arasında ittifak vardır. Ancak İslam hukukçuları böyle bir boşamanın hukuki neticesi; yani boşamanın muteber olup olmıyacağı hususunda şiddetli münakaşalara varan görüş ayrılıklarına düşmüşlerdir.

İmam Ebu Hanife ve talebelerine göre talak üç şekilde gerçekleşir: Ahsen, Hasen, Bid'i. Bunlardan Ahsen (en güzel) ve aile hakkında hayırlı ve elverişli olan talak, kişinin eşini üç tuhur halinde bir talak ile boşayıp iddeti bitinceye kadar bırakmasıdır. Hasen yani güzel talak da, kişinin karısını üç tuhur içinde üç kere boşamasıdır ki, buna bid'i mukabili "sünni" denilir. Bid'i talak da bir sözle üç talak'ı birden tuhur halinde vermek demektir.

Hayız halinde veya temizlendikten sonra kendisiyle birleşme vaki olmuş kadını boşamak, bazı İslam hukukçularına göre iki durumda Kitab ve Sünnet'e aykırıdır. Dolayısıyla böyle bir talak geçerli değildir. Bunlar, Cenab-ı Hakk'ın şu buyruğunu gösterirler:

"Ey peygamber! kadınları boşamak istediğiniz zaman iddetleri içinde boşayınız ve iddeti hesaplayın. Rabbiniz olan Allah'tan korkunuz.. " (et-Talak, 65/1).

"Boşama iki defadır. Bundan sonra kadınlar ya iyilikle tutulur ya da güzellikle bırakılır... (el-Bakara, 2/229).

Bunlardan başka İbn Ömer'in hayız halindeki karısını boşaması üzerine Resulullah (s.a.s.)'in ona hanımına dönmesini emretmesi ve İbn Ömer ile Ebu'z-Zübeyr'den gelen rivayetlere göre Resulullah (s.a.s.) hayız halindeki boşamaları geçerli saymadığına" dair hadisleri;

"Her kim sünnetimize uymayan bir iş işlerse o merduttur, geçerli değildir." mealindeki sahih hadisler bu tür talak'ın İslam'da muteber olmadığını göstermektedir (Şevkani, Neylü'l-Evtar, VI, 239).

Fakat bu görüş ve delillere rağmen dört mezhep imamı da dahil olmak üzere Cumhur'a göre böyle bir boşama bid'at ve haram olmakla beraber geçerli bir boşamadır. Erkek talak hakkını kullanmış olur ve kadın da boş düşer (H. Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul 1986, I, 306 vd.)

Bu tür talakın geçerli olduğunu söyleyen müçtehidlerin görüşleri ise şu delillere dayandırılmaktadır:

İbn Ömer'le alakalı hadiste Resulullah'ın eşine dönmesini emretmesi bu boşamanın bir talak sayıldığına delalet eder; çünkü talak olmadan ric'at da olmaz.

Ayrıca İbn Ömer'in böyle bir boşamanın sadece bir talak sayılacağını bildirmiş olması (el-Buhari, Talak,1), bu talak'ın geçerli olduğunu göstermektedir derler.

Bu iki görüş İslam hukuk tarihi boyunca günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir.

Bir temizlik içinde veya bir mecliste üç kere boşama durumuna gelince dört mezhep imamı da dahil olmak üzere Cumhur-u Ulema ister bir defada, ister arka arkaya birkaç defada ifade edilen talak'ın muteber olduğu görüşünü savunuyorlar. Mesela bir erkek hanımına "üç kere boşsun" veya "üç talak ile boşsun" dese karısını beynunet-i kübra ile boşamış olur. Aynı şekilde bir temizlik içinde birden fazla zaman ve yerde birden fazla talak ile boşama da evlilik bağını sona erdirme bakımından muteberdir. Böyle bir talak şekline karşı iki ayrı görüş ileri sürülmüştür:

Birincisi böyle bir boşama Kitab ve Sünnet'e uymayan yani bid'i talak olduğundan muteber değildir, kadını böyle bir talak'la boşamak bir şey ifade etmez.

İkinci görüş bir mecliste veya bir temizlik müddeti içinde birden fazla boşamalar bir boşama (ric'i talak) sayılır. Bu görüşü savunanlar şu delilleri ileri sürerler:

-Cumhur'un delilleri bid'i talak'ın vaki olacağına ait olup yukarıda belirtilen delillerdir. Ayrıca şu hususlarda ilave edilebilir:

-Hanımının zina ettiğini gördüğü halde bunu ispat edemediği için mülaane yoluna baş vuran Uveymir, lanetleşmeden sonra karısını üç talak ile boşamıştır. Fakat burada boşanmanın mülaane ile olabileceği unutulmamalıdır. Yani Uveymir'in bu boşaması doğrudan doğruya üç talak ile boşama değildir.

-Üç talak ile boşanmış kadınların boşayan eşleri ile tekrar evlenebilmelerinin mümkün olup olmadığı mevzuunda Resulullah'tan sorulan suallerden Hz. Peygamber'in bu nevi boşamaları sahih gördüğü anlaşılmaktadır. (Buhari Talak, 3).

Muhalifler bu delillere de şu cevabı vermişlerdir: Bu suallerde geçen üç talak ile boşamanın bir mecliste veya bir defada olduğu sabit değildir. Çeşitli zamanlarda ve sünnete uygun bir şekilde boşanmış ve adet üçe varınca Hz. Peygamber'e sorulmuş olabilir.

Böyle bir talak'ı bir talak kabul edenler ise şu delilleri ileri sürerler:

"Boşama (talak) iki keredir. Sonra ya iyilikle geçinmek yahut güzellikle ayrılmak gerekir... Allah'ın had'leri bunlardır; bunları açmayın. Allah'ın koyduğu sınırları aşanlar kendilerine zulmetmiş olurlar. (Bundan sonra koca) karısını boşarsa, kadın başka bir koca ya varmadan artık ona helal olmaz. Şayet bu (ikinci) koca onu boşar ve onlar da Allah'ın koyduğu sınırları koruyacaklarına kanaat getirirlerse birbirlerine dönmelerinde günah yoktur" (el-Bakara, 2/229-230)

Bu ayetler boşama haklarının bir anda kullanılmamasını, ayrı ayrı zamanlarda kullanılıp arada düşünülmesini bundan sonraki hayat hakkında iyi niyetle karar verebilmek için fırsat bırakılmasını ortaya koymaktadır.

Şamil İA

Bu bilgi faydalı oldu mu ?