Doppler Olayı Nedir

1-)gözleyici ile bir titreşim kaynağı arasındaki relatif (izafi) hareket sebebiyle, titreşimin gözlenilen frekansında ortaya çıkan değişiklik. Bu her gün hissedilebilen bir olaydır. Korna çalan bir araba, duran bir gözleyicinin yanından geçerken ses frekansının değiştiği fark edilir. Kaynak veya gözleyicinin yaklaşması esnasında gözleyicinin algıladığı frekans büyür, dolayısıyla ses incelir (tizleşir); uzaklaşması esnasında algıladığı frekans küçülür, dolayısıyla ses kalınlaşır (baslaşır). K kaynağı, G gözleyiciyi göstermek üzere, titreşim kaynağının frekansına fo, dalgaların yayılma hızına C dersek, titreşim kaynağının yaklaşma veya uzaklaşma hızının V1, gözleyicininkinin V2 olduğu düşünüldüğünde:















V1’in işareti kaynak yaklaşırken (-)

uzaklaşırken (+)

V2’nin işareti, gözleyici yaklaşırken (+)

uzaklaşırken (-)’dir.

Hem kaynak hem de gözleyici birbirlerine yaklaşırlarken gözleyicinin algıladığı frekans:



Tersi, yani uzaklaşmaları halinde algılanan frekans:



Eğer tek renkli bir ışık sabit bir optik sisteminden geçerse, titreşimin frekansı daima sabit kalır. Ancak hareket eden bir aynadan yansıyan ışıkta ve gözleyen ile ışık kaynağı arasında bir hareket varsa, frekans değişir. Bu olay, dalga teorisi kullanılarak kolayca açıklanabilir. Sabit f0 frekansı ile ışık veren bir ışık kaynağı göz önüne alalım. Gözetlenen, bir V hızı ile yaklaşarak hareket etsin. Işık dalgasının birbirini takib eden tepeleri, gözetleyenin durmasına nisbetle daha geç zamanlarda erişecektir. Basit bir hesap, gözleyenin ışığı C ışık hızı olmak üzere f0 (1-V/C) frekansında gördüğünü ortaya koyar. Uzaklaşan gözetleyene ışık, durmaya karşılık daha kırmızı görülür. Gözetleyen ışık kaynağına yaklaşıyorsa, ışık daha mavimsi görülür. Eğer ışık uzaklaşan bir aynadan yansıyorsa, mesafe iki katı büyüyeceğinden, yansıyan ışığın frekansı f0 (1-2V/C) olarak ortaya çıkar.

Doppler Olayı, astronomide yıldızların hızlarını ölçmek için kullanılır. Görülen ışığın kırmızıya kayması kainatın zamanla genişlediğine işaret eder. Eğer bu doğru ise 1960’larda bilinen en uzak yıldızlar grubu, ışık hızının % 40’ı ile hareket etmektedir. Bu ise ışık kaynağının 5x109 ışık yılı uzakta olduğu anlamına gelir. Venüs’ten 1961’de alınan radar sinyallerinden, gezegenin ekseni etrafındaki dönüş peryodunun, Güneş etrafındaki dönüşüne göre biraz daha uzun olduğu anlaşılmıştır. Bu ise Venüs’te Güneşin batıdan doğduğu hissini verir.

2-)Dalga yayan bir kaynağın (ışık kaynağı, ses kaynağı vb.) gözlemciye göre devinmesi halinde, gözlenen dalga boylarının değişmesi olayı.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?