Emr-İ Ma’Rüf Ve Nehy-İ Anil-Münker Nedir

1-)İslam dininde, insanlara, Allahü tealanın emirlerini bildirmek ve yasaklarından sakındırmak. Kur’an-ı kerimde, Allahü teala, emr-i ma’ruf ve nehy-i anil-münkeri yapmayı emrediyor. Yani benim emirlerimi bildiriniz, öğretiniz; benim yasak ettiğim haramları bildiriniz ve yapılmasına razı olmayınız, buyuruyor. İslam dininde çok mühim yeri olan emr-i ma’ruf ve nehy-i anil-münker hakkında, İslam alimleri tarafından çeşitli tarifler yapılmıştır.

Emr-i ma’ruf ve nehy-i anil-münker, insanların birbirine nasihat etmesidir. Peygamber efendimiz, “Din nasihattır.” buyurdu. Nasihat, doğru yola davet ve kötülüklerden sakındırmaktır. Nasihatin terk edildiği cemiyetlerde, kötülük artar. Neticede bundan herkes zarar görür. Allahü teala kimseye karışılmamasını isteseydi, Peygamberleri göndermez, dinleri bildirmez, insanları İslam dinine davet etmez ve diğer dinlerin yanlış, bozuk olduğunu haber vermezdi. Geçmiş peygamberlere inanmayanları, çeşitli azaplarla helak etmezdi. Herkesi kendi haline bırakır, kimseye bir şey emretmez ve inanmayanlara azab yapmazdı. Allahü tealanın nihayetsiz merhametinden dolayı, evvela peygamberleri, sonra bunların yerine evliya ve alimleri davetçi gönderdi. Bunlar, dilleri ve kalemleriyle Allahü tealanın vereceği sevap ve azapları bildirdiler. Böylece özüre ve bahaneye yol bırakılmadı.

Nasihat yapmak, emr-i ma’rufta bulunmak iki surette yapılır:Birinci yol; söz, yazı ve her çeşit yayın vasıtası iledir. Herkes emr-i ma’ruf yapamaz. Bunun şartları vardır. Bunu yaparken, emr-i ma’ruf yapanın bilgisi az ise veya hiç yoksa, cahilse, cemiyetin adetlerine, devletin kanunlarına dikkat ve riayet edilmezse, fitneye sebeb olabilir. Kendisine ve Müslümanlara zarar verir. İkinci yol; hal ile İslamı yaşamak, onun bildirdiği güzel ahlaka uyarak örnek, nümune, kibar olmaktır. Herkese tatlı dil, güleryüz göstermek, kimsenin malına, ırzına göz dikmemek, kanunlara uymak en tesirli nasihat yoludur. İslamın güzel ahlakı üzere yaşamak, emr-i ma’ruf ve nehy-i anil-münker yapmaktır.

Emr-i ma’ruf; el, dil ve kalple yapılır. Elle, yani kullanarak nasihati bildirmek hükumetin vazifesidir. Dille yapmak din adamlarına, yani alimlere, kalple yapmak ise her Müslümana farz olan bir vazifedir. Çünkü, hadis-i şerifte; “Sizden biriniz bir münkeri, yani kötü, günah olan bir işi görürse, ona eliyle mani olsun. Bunu gücü yetmediği için yapamazsa, diliyle engel olsun. Bunu da yapamazsa, kalbiyle o işi beğenmesin. Bu ise imanın en zayıfıdır.”

Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde Müslümanların emr-i ma’ruf ve nehy-i anil münker yapması, ellerinden geldikçe bunu terk etmemeleri emredilmektedir. Ancak böyle yaparlarsa, zarara ve hüsrana uğramayacakları bildirilmektedir. Nitekim hadis-i şerifte; “ Emr-i ma’ruf ve nehy-i anil münker yapan ile, nasihatı, terk eden şu kavme benzer ki, gemiye binerler. Kimi alttaki odalarda, kimisi üstteki kamaralarda bulunurlar. Altta bulunanlar, bize su lazım olunca, üste çıkıp oradaki nehirden mi su alacağız, gelin gemiyi delelim, buradan su alalım, derler. Kalkıp gemiyi delmeye koyulurlar. Üstte olanlar, onların ellerini tutup engel olmazlarsa, üsttekiler de alttakiler de helak olurlar. Onlara engel olup, kendi arzularına bırakmazlarsa, hepsi helak olmaktan kurtulurlar.”

O halde insanlara nasihat, Allahü tealanın kullarının kurtulmasına çalışmak demektir. Bu da zor, çetin bir iştir. Allahü teala, Muhammed aleyhisselamın ümmetini, emr-i ma’ruf ve nehy-i anil münker yapmaları sebebiyle ümmetlerin en hayırlısı eylemiştir. Nitekim Allahü teala, Âl-i imran suresi 110. ayetinde mealen; “Siz insanlar (ın faydası) için meydana çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz! İyiliği emreder, fenalıktan men edersiniz...” buyurdu.

Nasihatın faydalı olması için, tatlı sözle ve yumuşaklıkla yapılması, sertlik gösterilmemesi, münakaşa edilmemesi lazımdır. Ayrıca nasihat edenin, söylediklerine kendisinin de riayet etmesi gerekir. Böyle kimsenin her sözü, hareketi İslamiyete uygun olmalı, kimse hakkında kötü zanda bulunmamalıdır. Müslümanların işi hep iyi düşünmek ve iyilik olmalı, kötülük yapmaktan mümkün olduğu kadar uzak durmalıdır.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?