Erzurumlu Mustafa Darir Nedir

1-)beylikler devri şairlerinden. Doğum ve ölüm tarihleri belli değildir. Doğuştan kör olduğu söylenen Darir, kuvvetli bir hafızaya sahipti. Bu sayede Arapça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrendiği gibi, İslami ilimlerde de ehliyet kazanarak kadılık payesi almıştır.

Erzurum ve civarında doğup büyüyen Darir, 1377 yılında Mısır’a gitmiş, hükümdar meclisine kabul edilerek fasih ve beliğ konuşması ile dikkatleri üzerine çekmiştir. Nazım ve nesirle meşgul olan Darir, tahminen 15. yüzyıl başlarında ölmüştür. Darir’in eserlerinde Âzeri lehçesi özellikleri görülmekle beraber, Kadı Burhaneddin’e nazaran Osmanlı Türkçesine daha yakındır. Gayet rahat ve mükemmel bir üslubu vardır.

Eserleri:

Erzurumlu Mustafa Darir’in ilk eseri manzum olup, Yusuf ve Zeliha (Kıssa-i Yusuf) ismini taşır. Fütuh-üş-Şam’ı ise 1393 yılında tercüme etmiştir. Ayrıca Yüz Hadis Tercümesi gibi mensur eserleri de vardır. Mısır’da geçirdiği beş sene içinde yazdığı Siyer-i Nebi’si 1388’de tamamlanmıştır. Üç cilt olan bu eserinde nazma da yer verir. Aslında Darir burada bir halk hikayecisi gibi görünür. Mevzuu anlattıktan sonra aynı konuyu şiirle de verir. Bu şiirlerin bazısı Arabidir. Siyer-i Nebi Türk Edebiyatı içinde yazılan ilk siyer kitabıdır. Bunun yanında Peygamber efendimizin doğum günü için yazdığı şiir, Süleyman Çelebi’ye tesir etmiş ve Vesiletü’n-Necat adlı Mevlid kitabının yazılmasına yol açmıştır. Siyer-i Nebi Mısır sultanlarının sarayında yazılmış Melik Mansur Ali ile Sultan Berkuk eserin Türkçe yazılmasını istemişlerdir. Eserin sonundaki Peygamber efendimizle ilgili mersiye dikkat çekmektedir.

Anadan doğma kör olan Darir, bütün eserlerini önce kaynaklardan okutarak dinler, kuvvetli hafızasına yerleştirir ve sonra yazdırırdı. Siyer-i Nebi adlı Eserinin kaynağı Arab müelliflerinden İbn-i İshak ile Vakidi’nin kitaplarıdır. Tabii Darir, bu büyük eseri kendi ifade gücüyle edebiyatımıza kazandırmıştır.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?