Galata Kulesi Nedir

1-)Alm. Galata-Turm (m), Fr. La tour Galata, İng. Galata Tower. İstanbul’da, Galata semtinde bulunan tarihi kule.

İlk Galata Kulesi Bizans İmparatoru Altıncı Kantakuzen zamanında, Anastase, Dikaros adlı bir mimar tarafından yapılmıştır. Kulenin inşaatının 1348 yılında başlayıp bir yılda tamamlandığı, 1444’te Cenevizliler tarafından yükseltildiği rivayet edilmektedir. Kulenin o zamandan kalan bilgi ve resimlerinden anlaşıldığına göre üzerinde haç bulunan sivri bir külahı vardı. Adı ise “Îsa Kulesi” idi. Birçok tamir ve düzenleme ile İstanbul’un fethine kadar ayakta durmuştur. Fetihten sonra Galata surlarının bir kısmı ile kulenin üstünden on arşının hakimiyet alameti olarak yıkıldığı rivayet edilmişse de, güvenilir kaynaklar bunu doğrulamamaktadır. Yine, kulenin temelden Türk eseri olduğu yolundaki rivayetlerin, Yıldırım Bayezid’in yaptırdığı Boğaz Kesen Hisarı ile karıştırılması sebebiyle olduğu zannedilmektedir. Evliya Çelebi, kulenin 118 mimar arşını yüksekliğinde bulunduğunu, üstünün kurşunla kaplı olduğunu, dürbünle bakılırsa kuleden Bursa imarethanelerinin görülebileceğini yazar ve şöyle der: “Kulenin içi on tabaka halinde zindandur ki şimdi Osmanlı gemi malzemelerine mahzen olmuştur.”

Yuvarlak bir plan üzerine yapılan ve bugün 56 m yüksekliğinde bulunan kule, eski devir burçlarında olduğu gibi, tahtalarla kaplanıp, üstü de ahşap usulüyle örtülmüştü. Bundan dolayı yangınlarda bütün katlar külahıyla birlikte yanardı. Yalnız taştan yapılmış içi, yenmiş arı kovanı gibi kalırdı. Muntazam kesme taşlarla yapılan kuleye, yer yer ilave yapıldığı dikkatle bakılınca anlaşılmaktadır.

156 yıl önceki resimlerde, kulenin sivri bir külahı olduğu ve dört tarafında çıkıntılar bulunduğu görülmektedir. Kule, 1582’de rasathane yapılmak üzere tadil edilmiştir. 1794 (H.1208) yılı Zilhicce ayının 28. günü Cumartesi gecesi kule kapısının yakınındaki fırında başlayan yaygında kule tamamen yanmıştı. 1795’te Üçüncü Selim tarafından tamir ettirilen evler yeniden yanmış ve İkinci Mahmud zamanında tekrar tamir ettirilmişti. Son olarak 1875’te tamir edilen kule, bugünkü şeklini almıştır. Kule halen 165 m yüksekliğinde olup, çanaklığına 195 basamakla çıkılır.

Galata Kulesinin çeşitli zamanlarda gördüğü vazifeler şunlardır:

1. Bizanslılar zamanında deniz malzemeleri deposu olarak kullanılmıştır.

2. Fetihten sonra gözetleme kulesi olarak kullanıldı. İstanbul başşehir olduktan sonra da “Növbet Kulesi” yapıldı. Burada 5 vakit “Çalıcı Mehter” tarafından “Osmanlı Növbeti” (İstiklal Marşı) çalınırdı.

3. Kanuni devrinde zindan haline konuldu. Buraya 31 esir hapsedilirdi.

4. Başbakanlık Arşivinde bulunan vesikalara göre burası bir ara çalıcı mehter koğuşu haline getirilmişti. Daha sonra yangınları ihbar etmek için kullanıldı.

5. Dördüncü Murad zamanında donanmaya ait malzeme deposu haline getirildi.

6. Birinci Dünya Harbinden sonra, buraya deniz vasıtalarına işaret vermek için bir askeri müfreze yerleştirildi.

Yakın tarihe kadar hususi bayraklarla yangın ihbar vazifesi yapan kule, bugün turizm tesisi olarak kullanılmaktadır.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?