Hanif Dıni Nedir

1-)HANÎF DİNÎ



Hz. İbrahim tarafından temsil edilen tevhid esasına dayalı hak din.

Hanif kelimesine lügat itibariyle çeşitli manalar verilmişse de genellikle kabul edildiğine göre "hakka ve doğruya yönelen, istikamet üzere bulunan kimse" demektir. İslam literatüründe ise cahiliye döneminde her türlü sapıklıktan ve putperestlikten yüz çevirerek hakka yönelen, Hz. İbrahim'in dinine talip olarak yalnız bir Allah'a inanan kimseler için ad olmuştur.

Hanif kelimesi Kur'an-ı Kerim'de tekil olarak "hanif" şeklinde on yerde, çoğul olarak "hunefa" şeklinde ise iki yerde kullanılmaktadır. Bu ayetlerin sekizinde hanif kelimesi, Hz. İbrahim'le ilgili olarak zikredilmiştir. Mesela şöyle buyrulur: "Yahudi ve Hıristiyan olun ki doğru yolu bulasınız" dediler. (Ey Habibim), "Bilakis biz, doğruya yönelmiş (hanif) olan ve Allah'a eş koşanlardan olmayan İbrahim'in dinine uyarız' de!" (el-Bakara, 2/135), "İbrahim, ne bir yahudi, ne de bir hıristiyandı. Ama doğruya yönelen (hanif) bir müslümandı ve müşriklerden de değildi" (Alu İmran, 3/67).

Cenab-ı Hak, Peygamber Efeandimize hanif olan İbrahim dinine tabi olmayı, yani onun yolunu devam ettirmeyi şöylece emretmiştir: "İbrahim, şüphesiz Allah'a boyun eğen ve O'na yönelen (hanif) bir önderdi; puta tapanlardan değildi... Şimdi (ey Habibim!) sana Doğruya yönelmiş (hanif) olan ve puta tapanlardan olmayan İbrahim'in dinine uy!' diye vahyettik" (en-Nahl,16/120,123). Bu sebeple haniflik, İslam için dahi kullanılmış ve samimi, ihlaslı bir müslümana da "hanif" vasfı verilmiştir. Nitekim Peygamber Efendimiz; "Ben, müsamahakar hanif dini (el-Hanifıyye es-Semha) ile gönderildim" buyurmuştur (İbn Hanbel, V, 266. Ayrıca bk. Buhari, İman, 29; Tirmizi, Menakıb 32, 64; İbn Hanbel III, 442).

Peygamber Efendimizin nübüvvet ile görevlendirilmeden önce Arap Yarımadası'nda putperestliğin hakim olduğu ve insanlığın dalalet içerisinde bulunduğu cahiliye döneminde putlardan ve her türlü sapıklıktan yüz çevirerek, Hz. İbrahim dini olan hanifliğe tabi olmuş, hakka yönelerek hak dinin arayışı içerisine girmiş kişiler, çok az da olsa mevcut idi. İslam tarihi kaynakları bunların bir kısmından ve faaliyetlerinden bahseder. Mesela bunlardan birisi Varaka b. Nevfel idi.

Ahmet ÖNKAL

Bu bilgi faydalı oldu mu ?