Hapis Nedir

1-)Alm. Einsperren (n), Fr. Emprisonnement (m), İng. Confinement, imprisonment. Suçluyu bir yerde gözaltında bulundurma, bir yerde kalmaya mahkum etme. Toplu halde yaşamak mecburiyetinde olan insanlar, bu hayatın bir gereği olarak bir takım kaide ve usullere uymakla mükelleftirler. Bu husus, insanların kendi huzurları ve bekaları için zaruridir. İşte insanlar, birlikte yaşamanın gereği olan kurallara uymayanları bu kurallara uymadıkları için, uymamaya meyilli olanları bu fikirlerinden vazgeçirmek ve böylece toplumun huzurunu temin etmek için bir takım cezalar uygulamışlardır. Bu cezalardan ilk çağlardan beri kullanılmakta olanı ve en meşhuru hapis cezasıdır.

Hapis, suçlu olduğuna mahkemece karar verilen kimseleri, belli bir süre toplumdan ayrı bulundurmak üzere cezaevinde (hapishanede) kalmak zorunda bırakan, hürriyeti bağlayıcı bir cezadır. Hapis, suçluyu bir süre toplumdan uzak tutmaktır. Toplumu da onun zararlarından korumaktır. Hapis, suçluyu topluma kazandırmada eğiticilik ve onun suç işlemesinde caydırıcılık rolü de oynar.

Suçlara verilecek cezalar, insanların yaratılıştan bu yana Allahü teala tarafından peygamberlerine bildirilmiştir. Peygamberlere gönderilen her dinde, cezayı gerektiren suçlar ve ceza miktarları açıklanmıştır. Sonradan tarih boyunca bir takım devletler bu kanunları değiştirerek, yeni bir takım kanunlar ortaya koymuşlar, adalet yaptıklarını zannederek, zulme varan çeşitli cezalar tatbik etmişler veya insanlık duyguları adı altında cezaları çok hafifleterek suçluların çoğalmasına ve mazlum haklarının gasbına sebeb olmuşlardır.

Eski devletlerin kanunlarında hapis cezaları belirtilmişti. Asurlular, Etiler, Mezopotamyalılar, Romalılar, Moğollar, Çinliler, Yunanlıların da kendilerine göre bir hukuk sistemi ve hapis cezaları vardı.

Daha sonraları Avrupa’da hukuka sistemli bir şekil verilmeye başlanmış, klasik, neoklasik ve modern dedikleri bazı devrelerde kanunlar hazırlanmış ve ceza sistemleri konmuştur. Son gelişmelerle modern dünya hukukunda iki prensip yer almıştır. Bunlardan birincisi, kanunsuz suç ve ceza olmaz; ikincisi ise, cezaların şahsiliği prensibidir.

Bugün dünya devletlerinin bir çoğu belli bir hukuk sistemine sahiptir. İngiltere ve bazı devletlerde örf, adet ve gelenekler hukuku geçerlidir.

Türklerde, İslamiyetin kabulünden önceki dönemlerde örf, adet hukuku geçerli olduğu için çok farklı ceza şekilleri, buna bağlı olarak da hapis çeşitleri vardı. İslamiyetin kabulünden sonra İslam ceza hukuku uygulanmaya başlamış ve bu sistem cumhuriyet devrine kadar devam etmiştir. İslam ceza hukukunda da suçluyu hapis ile cezalandırmak vardır. Kur’an-ı kerim’de altı suçun ceza miktarları açıkça bildirilmiştir. Bunların cezasına “had” denir. Had cezaları hakimin takdirine bırakılmamıştır. Fakat taziri gerektiren suçların cezaları çok çeşitlidir. Bunlardan biri de hapis ve sürgündür. Tazir, suçluyu edeplendirmek, terbiye etmek, hatasını düzeltmesi için gerekli ikazda bulunmak demektir. Tazir, had’den daha hafif ceza ile cezalandırmaktır. Tazirin cinsini ve cezanın miktarını hakim takdir eder. Suçluyu gerekli gördüğü hallerde, işlenen suça ve şahsa uygun olan ceza ile cezalandırır. Bu cezalardan birisi de hapis olabilir.

Cumhuriyet devrinde İtalyan ceza hukukundan istifade edilerek yeni Türk Ceza Kanunu kabul edilmiş ve böylece yeni bir ceza hukuku sistemi getirilmiştir. Kanuna göre hapis cezasının verilebilmesi için suçun kanunlarda belirtilip, cezanın hapis olması, suçun işlendiğinin sabit olması, suç zamanına riayet edilmesi, incelenmesi ve mahkeme kararıyla ceza verilip bu cezanın da hapis olması lazımdır.

Türk Ceza Kanunu’nda üç türlü hapis cezası vardır. Bunlar; ağır hapis, hapis ve hafif (kısa) hapis cezalarıdır.

Ağır hapis: Müebbet veya muvakkat olur. Müebbet ağır hapse mahkum olan ölünceye kadar hapishanede (cezaevinde) tutulur. Muvakkat ağır hapiste ise, bir yıldan 24 yıla kadar hapsedilir. Ağır hapis için dört devre kabul edilmiştir. Birincisi geceli gündüzlü hücrede tecrit devresidir. İkincisi geceli gündüzlü diğer mahkumlarla birarada bulunma devresidir. Bu devrede ancak çalışma teşkilatı olan hapishanelerde çalışma mecburiyeti vardır. Üçüncü devrede ceza, iş esası üzerine kurulu hapishanelerde yine birarada fakat hep çalıştırılmak suretiyle çektirilir. Dördüncü devre ise şartla salıverme devresidir. Cezanın belli bir kısmını iyi hal ile geçiren mahkumların serbest hayata alışmalarını temin ve ıslah oluşlarını kolaylaştırmak maksatlarıyla tecrübe mahiyetinde olmak üzere salıverirler. Suçlu bu müddeti iyi geçirirse artık hakikaten iyi olmuş demektir. Cezasının geri kalan kısmını da böyle çekmiş sayılır.

Hapis cezası: Yedi günden 20 seneye kadardır. Kanunla açıklanmayan yerlerde yukarı haddi beş senedir. Ağır hapisten farkı, bunda hücre cezası yoktur. Hapiste de devre sistemi vardır.

Hafif hapis: Hafif hapiste ceza bir günden iki seneye kadardır. Bunda da devre sistemi vardır. Hücre sistemi hafif hapiste yoktur. Ayrıca şartlı salıverme de yoktur. Kanunun tayin ettiği hallerde hafif hapis cezası, bazı imalathanelerde veya nafia ve belediye işlerinde çalıştırılmak suretiyle icra ettirilebilir. Eğer mahkum cezasının icrası için hazır bulunmaz veya hizmetten kaçınırsa hafif hapis cezası, bulunduğu hizmet mahallinde de tamamlattırılır.

Türk Ceza Kanunu’na göre cezanın vasıf ve özellikeri şunlardır: a) Ceza, suçluyu mahrumiyetlere tabi kılarak ona ızdırap verici, acı çektirici nitelik gösterir. b) Ceza, kanun tarafından tesbit olunur. c) Ceza, fiilin ağırlığı ve suçlunun sorumluluk derecesi ile orantılı olarak tesbit edilen ve uygulanan bir müeyyidedir. d) Ceza, esasında korkutuculuk vasfı taşıması gereken bir müeyyidedir. e) Ceza, muhakeme sonunda verilen bir kararla tayin ve tesbit edilip, tatbik edilir.

Hapis cezasının maksadı kişiyi edeplendirmektir. Hapis cezası ve bütün cezalar verilirken işlenen suçların cezasız (karşılıksız) kalmadığını göstermek, başkalarının bu suçu işlemesini önlemek, toplumda huzuru, emniyet içinde yaşamayı sağlamak için verilir.

2-)Bir yere kapatıp salıvermeme.

3-)Yasalara göre suçu belirlenen bir kimseyi cezaevine koyma cezası.

4-)Cezaya çarptırılmış suçluların kapatıldıkları yer, cezaevi, hapishane
Örnek:Sadakatinin mükafatını hapiste aç kalmakla görür. B. Felek

5-)Pulları salıvermemek, kapatmak temeline dayanan bir çeşit tavla oyunu.

6-)Mahpus.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?