Lahut Alemi Nedir

1-)LÂHUT ÂLEMİ



"Uluhiyet, ilahi alem, yüce alem." İlah kelimesinden, vav ve te harflerinin ilavesiyle oluşan bir kelimedir. Su ılere göre varlık tecellisinin ilk mertebesi olan "ehadiyet alemi"ne denir. Bu mertebede Allah'ın bütün isimleri ve sıfatları zatında mevcuttur. Mutlak gayb alemi de denen bu bilinmeyen, görünmeyen alemde Allah Teala, isim ve sıfatları mertebesine inmemiştir (Sinan Paşa, Tazarruname, Nşr. A. Mertol Tulum, İstanbul 1971, 314 (93 no'lu dipnot), 351(344 no'lu dipnot). Tasavvufta genel olarak bilinmeyen manevi aleme lahut alemi; insanlarla ilgili madde alemine de nasut alemi denir.

Vahdet-i vücud (varlık birliği) tezini savunan Muhyiddin İbnul-Arabi ve takipçilerine göre kainat, Allah'ın isim ve sıfatlarının bir tezahürüdür ve beş mertebede meydana gelmiştir. Toptan on sekiz, parça parça on sekiz bin olan alem, bu beş mertebe içerisindedir. Bu mertebelere hazarat-ı hamse (beş hazret, beş mertebe) denir:

1) Gayb-i mutlak (mutlak gizlilik) mertebesi. Bu mertebede ne isim, ne resim ve ne de sıfatlanan vardır. Bu mertebede şehadet alemi asla yoktur. Bu mertebede Allah tam kemal halindedir, henüz isim ve sıfatlar dairesine inmemiştir. Bu mertebeye lahut alemi, la teayyün alemi, itlak alemi, mutlak ama, mutlak vücud, Ümmül-Kitab vb. isimler de verilir.

2) Ceberut alemi. Ümmül-Kitab mertebesinde toplu olan varlık, bu makamda açılarak detaylanmıştır. Bu mertebeye ilk teayyün, ilk tecelli, akl-i evvel, ilk cevher, hakikat-i Muhammediyye, gayb-i muzaf vb. isimler de verilir.

3) Melekut alemi. Bu alem, şehadet alemine yakın gayb-ı muzaf alemidir. Buna; misal alemi, vahidiyyet, ikinci teayyün, hayal alemi, emir alemi, Sidretül-Münteha vb. isimler de verilir.

4) Mutlak şuhud mertebesi. Buna şehadet alemi, mülk alemi, nasut alemi, his alemi, unsurlar alemi, yıldızlar alemi vb. de denir.

Bu dört alem, dört deniz gibidir. Birinci denizin (mutlak gayb, lahut aleminin) dalgalanmasından ceberut alemi meydana gelmiştir. Ceberut aleminin dalgalanmasından melekut alemi; melekut denizinin dalgalanmasından mülk alemi meydana gelmiştir. Dalgalanmaktan maksat, zati arzu ve iktizadır. Bunların hepsi bir anda olmuştur.

5) İnsan-ı kamil mertebesi. İnsan-ı kamil bu alemlerin özetidir. Kainat, Allah'ın isim ve sıfatlarının yekünü olduğu gibi insan da kainatın küçük bir örneği olarak Allah'ın isim ve sıfatlarının yekünüdür (Ahmed Avni Konuk, Fusüsul-Hikem Tercümesi ve Şerhi, Nşr M. Tahralı, S. Eraydın, İstanbul 1989, II, 27 vd.;181 vd.; 221; Süleyman Ateş, İşari Tefsir Okulu, Ankara 1974, 262-263; İslam Tasavvufu, Ankara, t.y., 102-104; İzmirli İsmail Hakkı, Yeni İlm-i Kelam, Ankara 1981, 316-317; Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetname, İstanbul 1980, 27-28).

Mehmet BULUT

Bu bilgi faydalı oldu mu ?