Mübarek Geceler Nedir

1-)İslam dininin kıymet verdiği geceler. Bütün insanların ve alemin yaratıcısı Allahü teala kullarına çok acıdığı için, bazı gecelere kıymet vermiş, bu gecelerdeki dua ve tövbeleri kabul edeceğini bildirmiştir. Kullarının çok ibadet yapması, dua ve tövbe etmeleri için bu geceleri sebep kılmıştır. Kıymetli geceye, kendinden sonra gelen günün ismi verilir. Önceki günü öğle namazı vaktinden, o gecenin fecrine yani imsak vaktine kadar olan zamandır. Yalnız Arefe ve üç kurban günlerinin geceleri böyle değildir. Bu dört gece bu günleri takip eden gecelerdir. Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem zamanından beri Müslümanlar, kandil gecelerinde kaza namazları kılarlar, Kur’an-ı kerim okurlar, dua ve tövbe ederler, büyükleri ziyaret ederler, fakir fukaraya sadaka vererek onları sevindirirlerdi. Hiçbir zaman bu geceler, eğlencelerin yapıldığı, İslam dininde bulunmayan şeylerin adet haline getirildiği geceler olmamıştır. Günümüzde de kandil denince Allahü tealaya boyun büküp ibadetlerin ve duaların yapıldığı, Müslümanların birbirlerini tebrik ettikleri, hali vakti yerinde olanların sadaka dağıttıkları günler ve geceler akla gelir.

Mevlid gecesi: Arabi aylardan olan Rebiulevvel ayının on birinci ve on ikinci günleri arasındaki gecedir. Dünyadaki bütün insanlara peygamber olarak gönderilen Peygamberlerin sonuncusu ve en üstünü Muhammed Mustafa sallallahü aleyhi ve sellemin doğduğu gecedir. (Bkz. Mevlid Gecesi)

Berat gecesi: Şaban ayının on dördüncü günü ile on beşinci günü arasındaki gecedir. Peygamberimiz bu gece çok ibadet ve dua ederdi. (Bkz. Berat Gecesi)

Mirac gecesi: Receb ayının yirmi yedinci gecesidir. Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem beden ile göklere çıkarıldığı, bilinmeyen yerlere götürüldüğü, bilinmeyen, anlaşılamayan, anlatılamayan bir şekilde Allahü teala ile görüştüğü bir gecedir. Bunun böyle olduğu ayet-i kerime ve hadis-i şeriflerle sabittir. (Bkz. Mirac Gecesi)

Regaib gecesi: Receb ayının ilk Cuma gecesine Regaib gecesi denir. Regaib, ihsanlar, ikramlar demektir. Çeşidli hadis-i şeriflerle Peygamberimizin övdüğü mübarek bir gecedir. (Bkz. Regaib Gecesi)

Kadir gecesi: Ramazan-ı şerif ayı içinde bulunan bir gecedir. İmam-ı Şafii, on yedinci, İmam-ı Azam yirmi yedinci gecesi olması çok vaki olur dedi. Kur’an-ı kerimde medh edilen en kıymetli gecedir. Kur’an-ı kerim Resulullah efendimize bu gece gelmeye başladı.

Arefe gecesi: Kurban bayramının birinci günü ile Arefe arasındaki gecedir. Zilhicce ayının dokuzuncu ve onuncu günleri arasındaki gecedir.

Kurban geceleri: Kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günlerinden sonraki gecelerdir. Bu üç güne “eyyam-ı nahr” denir.

Muharrem gecesi: Muharrem ayının birinci gecesi Müslümanların yılbaşı gecesidir. Muharrem ayı, İslam takviminin birinci ayıdır. Bu ayın birinci günü Müslümanların yeni yılının, yani hicri yılın birinci günüdür. Hıristiyanlar bozulmuş olan kendi dinlerinin icabı, kendi yılbaşılarının birinci gününde akla gelmedik rezaletleri işleyerek eğlendiklerini ifade etmektedirler. Müslümanlar ise kendi yılbaşıları olan bir Muharremde bayram gibi temiz giyinerek alimleri, büyükleri, akrabayı evlerinde ziyaret edip dualarını alırlar. Fakirlere sadaka verirler yeni yılın bütün insanlara hayırlı ve bereketli olması için dua ederler.

Aşure gecesi: Muharrem ayının onuncu gecesidir. Muharrem ayı Kur’an-ı kerimde kıymet verilen dört aydan biridir. Aşure, bu ayın en kıymetli gecesidir. (Bkz. Aşure Gecesi)

Mübarek gecelerden Mevlid, Berat, Mirac, Regaib gecelerine kandil geceleri adı verilir. Mübarek gecelerle ilgili olarak Peygamber efendimiz buyurdular ki:

Berat gecesini ganimet, fırsat biliniz! Çünkü, belli bir gecedir. Şabanın on beşinci gecesidir. Kadir gecesi, çok büyük ise de hangi gece olduğu belli değildir. Bu gece, çok ibadet yapınız. Yoksa, kıyamet günü pişman olursunuz!

Recebin ilk Cuma gecesini ihya edene Allahü teala kabir azabı yapmaz. Dualarını kabul eder. Yalnız yedi kimseyi affetmez ve dualarını kabul etmez: Faiz alan veya veren, Müslümanları aşağı gören, anasına babasına eziyet eden, karşı gelen çocuk, Müslüman olan ve dine uyan kocasını dinlemeyen kadın, şarkı ve çalgıcılığı sanat edinenler, livata ve zina edenler, beş vakit namazı kılmayanlar.

Rahmet kapıları dört gece açılır. O gecelerde yapılan dua, tövbe, red olmaz. Fıtr ve kurban bayramının birinci geceleri, Şabanın on beşinci (Berat) gecesi ve Arefe gecesi.

Allahü teala ibadetler içinde, Zilhicce’nin ilk on gününde yapılanları daha çok sever. Bu günlerde tutulan bir gün oruca, bir senelik oruç (nafile oruç) sevabı verilir. Gecelerinde kılınan namaz Kadir gecesinde kılınan namaz gibidir. Bu günlerde çok tesbih, tehlil ve tekbir ediniz!

Arefe gününe hürmet ediniz! Çünkü Arefe Allahü tealanın kıymet verdiği bir gündür.

Arefe gecesi ibadet edenler, Cehennemden azad olur.

Arefe günü oruç tutanların, iki senelik günahları affolur. Biri, geçmiş senenin, diğeri gelecek senenin günahıdır. (Arefe Zilhicce ayının dokuzuncu günüdür. Başka günlere Arefe denmez!)

Arefe günü bin İhlas okuyanın bütün günahları affolur ve her duası kabul olur. Hepsini besmele ile okumalıdır.

2-)MÜBÂREK GECELER



Mübarek sözcüğü "barake"nin ism-i mef'ulü olup, hayır ve bereket verilmiş demektir. Bir terim olarak Cenab-ı Hakk'ın başka gecelerden üstün kıldığı geceleri ifade eder.

İslam dininde ibadetler kameri aylara göre emredilmiştir. Kameri takvime göre günün, önce gecesi, sonra gündüzü gelir. Mesela cuma gecesi dendiği zaman perşembeyi cumaya bağlayan gece kastedilir.

Allah Teala bu geceleri, diğer gecelerden daha faziletli (üstün) yaratmış ve bu gecelerde yapılan ibadetlere daha çok mükafat vermiştir. Aynı zamanda önemli bazı işleri de bu gecelerde yaratır. Bunun için bu gecelere mübarek geceler denir.

Mübarek geceler yedi tane olup şunlardır:

1) Cuma gecesi: Her hafta perşembeyi cumaya bağlayan gecedir.

2) Ramazan bayramı gecesi: Bu, Ramazanın son gününü, ramazan bayramına bağlayan gecedir.

3) Kurban bayramı gecesi: Zilhicce ayının 10. gecesidir.

Yukarıdaki üç geceye ait her hangi bir ibadet yoktur. Ancak bu gecelerde yapılan ibadet, dua ve iyilikler Allah Teala tarafından, fazlası ile mükafatlandırılır. Bu gecelerde yapılan dua hakkında Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurur: "Beş gece vardır ki, o gecelerde yapılan dualar geri çevrilmez: 1- Receb'in ilk cuma gecesi (Regaib gecesi) 2- Şabanın onbeşinci gecesi (Beraat gecesi) 3- Cuma gecesi 4- Ramazan bayramı gecesi 5- Kurban bayramı gecesi ".

Kadir gecesi: Ramazan ayının 27. gecesidir. Fakat başka gecelerde olduğu da rivayet edilmiştir. Bu konuda Rasulullah (s.a.s)'den bir kaç hadis rivayet edilmiştir. Bunların birinde şöyle buyurur. "Kadir,gecesini Ramazan'ın son on gününün tek sayılı (21, 23, 25, 27; 29) gecelerinde arayınız" (en-Nevevi, Riyazü's-Salihin, II, H. No: 1197).

Ancak İslam alimlerince kuvvetli ihtimal 27. gecesidir.

Şanı Yüce ve kadri büyük olduğu için bu geceye "Kadir gecesi" denmiştir.

Bu konuda Kadir Suresi'nde Allah Teala şöyle buyurur: "Şüphesiz Biz, Kur'an-ı, Kadir gecesi indirdik. Sen o Kadir gecesinin ne olduğunu bildin mi? Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. O gece melekler ve ruh (Cebrail) Rablerinin izni ile, bütün emirlerle inerler. O gece, şafak atıncaya kadar emniyetli ve selametli bir gecedir" (el-Kadr, 97/1-5).

Bu sureye göre Kadir gecesinin bir kaç üstün özellikleri vardır:

a) Kur'an-ı Kerim Ramazan ayında bu geceden itibaren inmeye başlamış ve yirmiiki yıl sürmüştür.

b) Kadir; takdir anlamındadır. Yani bu gece, Allah'ın, ezelde takdir ettiği kaderi uygulamak için meleklere emir verdiği gecedir. Bunun için melekler bu gecede yer yüzüne iner.

c) Kadir gecesi içinde o kadar büyük iyilik ve hayır vardır ki bu hayır insanlık tarihinde bin yılda yapılmamıştır. İşte Kadir gecesi bunun için bin yıldan daha hayırlıdır.

Kadir gecesinin ihyasına gelince: Bu geceyi varsa kaza namazlarını kılarak, ibadet ve dua ile ihya etmeye çalışmalı. Çünkü Rasulullah (s.a.s) "Kadir gecesini iman ederek ve mükafatını umarak ibadetle geçirenin geçmiş günahları affolur" buyurur.

Rasulullah (s.a.s) bu gece de şu duayı okumayı tavsiye buyurmuştur.

"Yarabbi, şüphesiz sen affedicisin ve affı seversin; beni de affet " (Riyazü's-Salihin, H. No: 1194).

Regaib gecesi: Recep ayının ilk cum'a gecesidir.

Regaib, regibe kelimesinin çoğulu olup, sözlükte; itibar edilen şey ve bol ihsan demektir. Bu gece de Rasulu Ekrem (s.a.s)'in, Allah Teala tarafından manevi iyiliklere ve ihsanlara nail olduğu için, buna şükrane olarak oniki rekat nafile namaz kıldığı rivayet olunmaktadır. Ancak bu namaz hakkındaki rivayet kuvvetli değildir. Nafile olduğu için kılınsa sevabı bol, kılınmazsa günahı yoktur. Ancak bu gecelerde kılınan bütün nafileler ferdi kılınır. Önemli olan bu geceyi ibadetle, dua ve niyazla ihya etmektir (bk. "Regaib" mad.).

Beraat kandili (gecesi)- Şaban ayının onbeşinci gecesidir. Aslı "Beraet''tir.

Beraat sözlükte; bir zorluktan kurtarmak ve beri olmak demektir.

Allah Teala bu gece af kapılarını açar; bu gecede mü'minler affa uğrarlar ve günahlarından tevbe ettikleri taktirde temizlenirler. Bu gecede, bir yıl içinde olacak bütün işler hükme bağlanıp, ifası için Cenab-ı Hak tarafından meleklere verilir. Bu geceye has bir ibadet yoktur. Gecesini ibadet ve dua ile, gündüzünü oruçlu geçirmek güzeldir.

Kur'an-ı Kerim'de Beraat gecesiyle ilgili görülen ayetler şunlardır:

"(Helal, haram ve diğer hükümleri) açıkça bildiren bu Kitab'a yemin ederim ki, şüphesiz, biz onu mübarek bir gecede indirdik. Gerçekten biz. sonuçta karşılaşılacak tehlikeleri haber vericileriz. O (öyle bir gecedir ki) her hikmetli iş, nezdimizden sadır olan bir emir ile o zaman ayrılır" (ed-Duhan, 44/2-6).

Alimlerin çoğunluğu bunun "Kadir" gecesi İkrime ile bir grup bilgin de "Beraat" gecesi olduğunu söylemişlerdir. Çoğunluk şu delillere dayanmıştır: Cenab-ı Hak, Kadir suresinde, Kur'an'ı Kadir gecesinde, bu ayette ise mübarek bir gecede indirdiğini beyan etmiştir. Eğer bu iki geceden kastedilen tek bir gece olmasaydı, çelişki doğardı. Allah Teala, içinde Kur'an indirilen ayın Ramazan ayı olduğunu başka bir ayette de bildirmiştir (el-Bakara, 2/185). Buna göre mübarek gecenin Şaban gecelerinden değil, ramazanın gecelerinden biri olması gerekir. Cenab-ı Hak, mübarek geceyi; "Onda her hikmetli iş ayrılır" diye nitelemiş, Kadir gecesi hakkında da; "Melekler ve Ruh'un bir emirden dolayı, Rablerinin izniyle. inmekte olduklarını" bildirmiştir (bk. el-Kadr, 97/4). Bu "emir", o yıldan gelecek yıla kadar olan amel, rızık, hayat, ölüm gibi Allah'ın kazasıdır. İbn Abbas (r.anh) şöyle der: "Cenab-ı Hakk'ın bütün kazaları Şa'ban'ın yarı gecesinde görevli meleklere teslim edilir". Bazılarına göre, Beraat gecesinde, emirlerin Levh-ı Mahfuzdan alınmasına başlanır. Bu gecede gelecek yıla rastlayan aynı geceye kadar olan olaylar takdir edilir ve bu "kadir" gecesi bitirilir. Rızıklara ait olan takdirler Mikail (a.s)'a; savaş; zelzele, yıldırım ve musibetlere ait olanlar da Azrail (a.s)'a bildirilir. Diğer yandan, Beraat gecesine ait beş haslet şunlardır: 1) Her önemli iş bu gecede ayırdedilir. 2) O gecedeki ibadetin fazileti büyüktür. 3) İlahi rahmet yayılır. 4) Mağfiret gecesidir. 5) O gece, Rasulüllah (s.a.s)'a şefaat hakkının tamamı verilmiştir. Çünkü, Hz. Muhammed (s.a.s), Şaban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat istemiş, bu şefaatin üçte biri verilmiş, ondördüncü gecesi yine istemiş, üçte biri daha verilmiş, onbeşinci gece yine talep etmiş, bu gece şefaatın tamamı ihsan edilmiştir. Bu şefaatten mahrum olanlar, devenin ürküp kaçtığı gibi Allah'tan kaçanlardır (bk. er-Razi ve Ebussuud Efendi Tefsirleri, ed-Duhan Suresi 3. ve 4. ayetlerin tefsiri; Hasan Basri Çantay, Kur'an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, İstanbul 1959, III, 904, 905).

Beraat gecesi hakkında Allah elçisi şöyle buyurmuştur:

"Şaban ayının onbeşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünü (I5. günü) oruç tutunuz. Çünkü o gece güneş batınca Allah Teala (Keyfiyeti bizce meçhul bir halde) dünyaya en yakın göğe inerek (o andan) fecir oluncaya kadar: Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir bela ile) mübtela olan yok mu, ona kurtuluş vereyim. Şöyle olan yokmu? Böyle olan yok mu? Buyurur (İbn Mace, H. no: 1388).

Diğer bir hadiste de şöyle buyuruyor: "Şüphesiz Allah Teala Şaban ayının onbeşinci gecesi dünyaya en yakın olan semaya (keyfiyyeti bizce meçhul bir şekilde) iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının kılları sayısından daha çok günahları (veya günah sahiplerini) bağışlar" (İbn Mace, H. no: 1389).

Mirac gecesi: Recep ayının 27'nci gecesine rastlayan geceye "Mirac gecesi" denir. Mirac mucizesi, hicretten bir buçuk yıl önce, 621 M. yılı başlarında vuku bulmuştur. Bu gecede Hz. Muhammed (s.a.s), Mekke'den Kudüs'e oradan semalara yükseltilerek, melekut alemini seyretmiş ve Cenab-ı Hak ile aracısız mükalemede bulunmuştur.

Kur'an-ı Kerim'de mirac olayına şu şekilde kısaca yer verilir: "Kulu (Muhammed'i) gecenin az bir bölümünde kendisine bir kısım ayetlerimizi göstermek için, Mescid-i Haram'dan, çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa'ya götüren Allah bütün noksanlıklardan münezzehtir. İşiten ve gören O'dur" (el-İsra, 17/1).

Hz. Muhammed'in, gecenin az bir bölümünde Mescid-i Haram'dan, Mescid-i Aksa'ya kadar olan yolculuğuna "İsra", Mescid-i Aksa'dan göklere yükselip, madde alemini aşmasına da "mirac" denir. İsra; gece yolculuğu yapmak, demektir.

Mirac gecesinin önemi, o gecede Cenab-ı Hak'tan getirilen emir, yasak ve haberlerin öneminden gelmektedir. Mirac gecesi getirilen esasları birkaç maddede toplayabiliriz:

1) İslam'ı saran tehlike çemberinin, etkisini kaybettiği haber veriliyor.

2) Daha önceki dinlerin yürürlükten kaldırıldığı ilan ediliyor.

3) Hz. Muhammed'in ilahi gücün tecelli ettiği Sidretü'l-Münteha'ya yükselmesi, beşer ilminin sürekli ilerleyeceğine delalet ediyor.

4) İnsanla Rabbı arasında en önemli iletişim aracı olan beş vakit namaz bu gecede farz kılınmıştır.

5) el-Bakara Suresinin son iki ayeti İslam ümmetine hediye olarak gelmiştir. "Amenerrasulü" diye başlayan bu ayetlerde önemli akide konuları yanında, son ayette özlü dua örnekleri verilmektedir.

6) Allah'a ortak koşmayan mü'minlerin bağışlanacağı müjdesi veriliyor.

İşte bu kadar önemli hükümlerin bir arada bildirildiği Mirac gecesi, önemini bunlardan almaktadır. Mirac gecesinde on iki rek'at nafile namaz kılınması müstahsen görülmüştür. Bu namazın her rekatında Fatiha ile başka bir sure okuyarak, iki rekatta bir selam vermeli, sonra yüz defa "Sübhanellahi ve'l-hamdü lillahi vela ilahe illallahü vallahu ekber" demeli, daha sonra yüz defa istiğfar ederek, yüz defa da salatü selam okumalıdır. Gündüzün de oruçlu bulunulmalıdır. Böyle bir gecede yapılacak duanın Cenab-ı Hak tarafından geri çevrilmeyeceği umulur.

Şamil İA

3-)

Mübarek sözcüğü "barake"nin ism-i mef'ulü olup, hayır ve bereket verilmiş demektir. Bir terim olarak Cenab-ı Hakk'ın başka gecelerden üstün kıldığı geceleri ifade eder.

İslam dininde ibadetler kameri aylara göre emredilmiştir. Kameri takvime göre günün, önce gecesi, sonra gündüzü gelir. Mesela cuma gecesi dendiği zaman perşembeyi cumaya bağlayan gece kastedilir.

Allah Teala bu geceleri, diğer gecelerden daha faziletli (üstün) yaratmış ve bu gecelerde yapılan ibadetlere daha çok mükafat vermiştir. Aynı zamanda önemli bazı işleri de bu gecelerde yaratır. Bunun için bu gecelere mübarek geceler denir.

Mübarek geceler yedi tane olup şunlardır:

1) Cuma gecesi: Her hafta perşembeyi cumaya bağlayan gecedir.

2) Ramazan bayramı gecesi: Bu, Ramazanın son gününü, ramazan bayramına bağlayan gecedir.

3) Kurban bayramı gecesi: Zilhicce ayının 10. gecesidir.

Yukarıdaki üç geceye ait her hangi bir ibadet yoktur. Ancak bu gecelerde yapılan ibadet, dua ve iyilikler Allah Teala tarafından, fazlası ile mükafatlandırılır. Bu gecelerde yapılan dua hakkında Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurur: "Beş gece vardır ki, o gecelerde yapılan dualar geri çevrilmez: 1- Receb'in ilk cuma gecesi (Regaib gecesi) 2- Şabanın onbeşinci gecesi (Beraat gecesi) 3- Cuma gecesi 4- Ramazan bayramı gecesi 5- Kurban bayramı gecesi ".

Kadir gecesi: Ramazan ayının 27. gecesidir. Fakat başka gecelerde olduğu da rivayet edilmiştir. Bu konuda Rasulullah (s.a.s)'den bir kaç hadis rivayet edilmiştir. Bunların birinde şöyle buyurur. "Kadir,gecesini Ramazan'ın son on gününün tek sayılı (21, 23, 25, 27; 29) gecelerinde arayınız" (en-Nevevi, Riyazü's-Salihin, II, H. No: 1197).

Ancak İslam alimlerince kuvvetli ihtimal 27. gecesidir.

Şanı Yüce ve kadri büyük olduğu için bu geceye "Kadir gecesi" denmiştir.

Bu konuda Kadir Suresi'nde Allah Teala şöyle buyurur: "Şüphesiz Biz, Kur'an-ı, Kadir gecesi indirdik. Sen o Kadir geceşinin ne olduğunu bildin mi? Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. O gece melekler ve ruh (Cebrail) Rablerinin izni ile, bütün emirlerle inerler. O gece, şafak atıncaya kadar emniyetli ve selametli bir gecedir" (el-Kadr, 97/1-5).

Bu sureye göre Kadir geceşinin bir kaç üstün özellikleri vardır:

a) Kur'an-ı Kerim Ramazan ayında bu geceden itibaren inmeye başlamış ve yirmiiki yıl sürmüştür.

b) Kadir; takdir anlamındadır. Yani bu gece, Allah'ın, ezelde takdir ettiği kaderi uygulamak için meleklere emir verdiği gecedir. Bunun için melekler bu gecede yer yüzüne iner.

c) Kadir gecesi içinde o kadar büyük iyilik ve hayır vardır ki bu hayır insanlık tarihinde bin yılda yapılmamıştır. İşte Kadir gecesi bunun için bin yıldan daha hayırlıdır.

Kadir geceşinin ihyasına gelince: Bu geceyi varsa kaza namazlarını kılarak, ibadet ve dua ile ihya etmeye çalışmalı. Çünkü Rasulullah (s.a.s) "Kadir gecesini iman ederek ve mükafatını umarak ibadetle geçirenin geçmiş günahları affolur" buyurur.

Rasulullah (s.a.s) bu gece de şu duayı okumayı tavsiye buyurmuştur.

"Yarabbi, şüphesiz sen affedicisin ve affı seversin; beni de affet " (Riyazü's-Salihin, H. No: 1194).

Regaib gecesi: Recep ayının ilk cum'a gecesidir.

Regaib, regibe kelimesinin çoğulu olup, sözlükte; itibar edilen şey ve bol ihsan demektir. Bu gece de Rasulu Ekrem (s.a.s)'in, Allah Teala tarafından manevi iyiliklere ve ihsanlara nail olduğu için, buna şükrane olarak oniki rekat nafile namaz kıldığı rivayet olunmaktadır. Ancak bu namaz hakkındaki rivayet kuvvetli değildir. Nafile olduğu için kılınsa sevabı bol, kılınmazsa günahı yoktur. Ancak bu gecelerde kılınan bütün nafileler ferdi kılınır. Önemli olan bu geceyi ibadetle, dua ve niyazla ihya etmektir (bk. "Regaib" mad.).

Beraat kandili (gecesi)- Şaban ayının onbeşinci gecesidir. Aslı "Beraet''tir.

Beraat sözlükte; bir zorluktan kurtarmak ve beri olmak demektir.

Allah Teala bu gece af kapılarını açar; bu gecede mü'minler affa uğrarlar ve günahlarından tevbe ettikleri taktirde temizlenirler. Bu gecede, bir yıl içinde olacak bütün işler hükme bağlanıp, ifası için Cenab-ı Hak tarafından meleklere verilir. Bu geceye has bir ibadet yoktur. Gecesini ibadet ve dua ile, gündüzünü oruçlu geçirmek güzeldir.

Kur'an-ı Kerim'de Beraat gecesiyle ilgili görülen ayetler şunlardır:

"(Helal, haram ve diğer hükümleri) açıkça bildiren bu Kitab'a yemin ederim ki, şüphesiz, biz onu mübarek bir gecede indirdik. Gerçekten biz. sonuçta karşılaşılacak tehlikeleri haber vericileriz. O (öyle bir gecedir ki) her hikmetli iş, nezdimizden sadır olan bir emir ile o zaman ayrılır" (ed-Duhan, 44/2-6).

Alimlerin çoğunluğu bunun "Kadir" gecesi İkrime ile bir grup bilgin de "Beraat" gecesi olduğunu söylemişlerdir. Çoğunluk şu delillere dayanmıştır: Cenab-ı Hak, Kadir suresinde, Kur'an'ı Kadir gecesinde, bu ayette ise mübarek bir gecede indirdiğini beyan etmiştir. Eğer bu iki geceden kastedilen tek bir gece olmasaydı, çelişki doğardı. Allah Teala, içinde Kur'an indirilen ayın Ramazan ayı olduğunu başka bir ayette de bildirmiştir (el-Bakara, 2/185). Buna göre mübarek gecenin Şaban gecelerinden değil, ramazanın gecelerinden biri olması gerekir. Cenab-ı Hak, mübarek geceyi; "Onda her hikmetli iş ayrılır" diye nitelemiş, Kadir gecesi hakkında da; "Melekler ve Ruh'un bir emirden dolayı, Rablerinin izniyle. inmekte olduklarını" bildirmiştir (bk. el-Kadr, 97/4). Bu "emir", o yıldan gelecek yıla kadar olan amel, rızık, hayat, ölüm gibi Allah'ın kazasıdır. İbn Abbas (r.anh) şöyle der: "Cenab-ı Hakk'ın bütün kazaları Şa'ban'ın yarı gecesinde görevli meleklere teslim edilir". Bazılarına göre, Beraat gecesinde, emirlerin Levh-ı Mahfuzdan alınmasına başlanır. Bu gecede gelecek yıla rastlayan aynı geceye kadar olan olaylar takdir edilir ve bu "kadir" gecesi bitirilir. Rızıklara ait olan takdirler Mikail (a.s)'a; savaş; zelzele, yıldırım ve musibetlere ait olanlar da Azrail (a.s)'a bildirilir. Diğer yandan, Beraat gecesine ait beş haslet şunlardır: 1) Her önemli iş bu gecede ayırdedilir. 2) O gecedeki ibadetin fazileti büyüktür. 3) İlahi rahmet yayılır. 4) Mağfiret gecesidir. 5) O gece, Rasulüllah (s.a.s)'a şefaat hakkının tamamı verilmiştir. Çünkü, Hz. Muhammed (s.a.s), Şaban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat istemiş, bu şefaatin üçte biri verilmiş, ondördüncü gecesi yine istemiş, üçte biri daha verilmiş, onbeşinci gece yine talep etmiş, bu gece şefaatın tamamı ihsan edilmiştir. Bu şefaatten mahrum olanlar, devenin ürküp kaçtığı gibi Allah'tan kaçanlardır (bk. er-Razi ve Ebussuud Efendi Tefsirleri, ed-Duhan Suresi 3. ve 4. ayetlerin tefsiri; Hasan Basri Çantay, Kur'an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, İstanbul 1959, III, 904, 905).

Beraat gecesi hakkında Allah elçisi şöyle buyurmuştur:

"Şaban ayının onbeşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünü (I5. günü) oruç tutunuz. Çünkü o gece güneş batınca Allah Teala (Keyfiyeti bizce meçhul bir halde) dünyaya en yakın göğe inerek (o andan) fecir oluncaya kadar: Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir bela ile) mübtela olan yok mu, ona kurtuluş vereyim. Şöyle olan yokmu? Böyle olan yok mu? Buyurur (İbn Mace, H. no: 1388).

Diğer bir hadiste de şöyle buyuruyor: "Şüphesiz Allah Teala Şaban ayının onbeşinci gecesi dünyaya en yakın olan semaya (keyfiyyeti bizce meçhul bir şekilde) iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının kılları sayısından daha çok günahları (veya günah sahiplerini) bağışlar" (İbn Mace, H. no: 1389).

Mirac gecesi: Recep ayının 27'nci gecesine rastlayan geceye "Mirac gecesi" denir. Mirac mucizesi, hicretten bir buçuk yıl önce, 621 M. yılı başlarında vuku bulmuştur. Bu gecede Hz. Muhammed (s.a.s), Mekke'den Kudüs'e oradan semalara yükseltilerek, melekut alemini seyretmiş ve Cenab-ı Hak ile aracısız mükalemede bulunmuştur.

Kur'an-ı Kerim'de mirac olayına şu şekilde kısaca yer verilir: "Kulu (Muhammed'i) gecenin az bir bölümünde kendisine bir kısım ayetlerimizi göstermek için, Mescid-i Haram'dan, çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa'ya götüren Allah bütün noksanlıklardan münezzehtir. İşiten ve gören O'dur" (el-İsra, 17/1).

Hz. Muhammed'in, gecenin az bir bölümünde Mescid-i Haram'dan, Mescid-i Aksa'ya kadar olan yolculuğuna "İsra", Mescid-i Aksa'dan göklere yükselip, madde alemini aşmasına da "mirac" denir. İsra; gece yolculuğu yapmak, demektir.

Mirac geceşinin önemi, o gecede Cenab-ı Hak'tan getirilen emir, yasak ve haberlerin öneminden gelmektedir. Mirac gecesi getirilen esasları birkaç maddede toplayabiliriz:

1) İslam'ı saran tehlike çemberinin, etkisini kaybettiği haber veriliyor.

2) Daha önceki dinlerin yürürlükten kaldırıldığı ilan ediliyor.

3) Hz. Muhammed'in ilahi gücün tecelli ettiği Sidretü'l-Münteha'ya yükselmesi, beşer ilminin sürekli ilerleyeceğine delalet ediyor.

4) İnsanla Rabbı arasında en önemli iletişim aracı olan beş vakit namaz bu gecede farz kılınmıştır.

5) el-Bakara Suresinin son iki ayeti İslam ümmetine hediye olarak gelmiştir. "Amenerrasulü" diye başlayan bu ayetlerde önemli akide konuları yanında, son ayette özlü dua örnekleri verilmektedir.

6) Allah'a ortak koşmayan mü'minlerin bağışlanacağı müjdesi veriliyor.

İşte bu kadar önemli hükümlerin bir arada bildirildiği Mirac gecesi, önemini bunlardan almaktadır. Mirac gecesinde on iki rek'at nafile namaz kılınması müstahsen görülmüştür. Bu namazın her rekatında Fatiha ile başka bir sure okuyarak, iki rekatta bir selam vermeli, sonra yüz defa "Sübhanellahi ve'l-hamdü lillahi vela ilahe illallahü vallahu ekber" demeli, daha sonra yüz defa istiğfar ederek, yüz defa da salatü selam okumalıdır. Gündüzün de oruçlu bulunulmalıdır. Böyle bir gecede yapılacak duanın Cenab-ı Hak tarafından geri çevrilmeyeceği umulur.

4-)Mübarek gecelere saygı göstermelidir. Saygı göstermek, günah işlememekle, ibadet yapmakla olur. Allahü teala kullarına çok acıdığı için, bazı gecelere kıymet vermiş, bu gecelerdeki, dua ve tövbeleri kabul edeceğini bildirmiştir. Kullarının çok ibadet yapması, dua ve tövbe etmeleri için bu geceleri sebeb kılmıştır. (Muhammed Rebhami)

Mübarek geceleri ihya etmeli, yani kaza namazları kılmalı, Kur'an-ı kerim okumalı; dua, tövbe etmeli, sadaka vermeli, müslümanları sevindirmeli, bunların sevablarını ölülere de göndermelidir. (Muhammed Rebhami)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?