Nadirü'r-Rivaye Nedir

1-)NÂDİRÜ'R-RİVÂYE



Hanefi imamlarından İmam Muhammedin, hocası İmam Azam Ebu Hanife ve İmam Ebu Yusuf'la kendisine ait kavilleri toplayıp yazdığı üç kitab grubundan ikinci grubunun müşterek adı. Bunlara "Nadiru'r-rivaye" denilmesi, bu kitablardaki meselelerin rivayetinin "Zahiru'r-rivaye" grubundaki kitabların rivayetinden daha zayıf, ahad tarikiyle olması sebebiyledir (İbn Abidin Terc. I, 85; Abdülkerim Zeydan, el-Medhal li Dirasetiş-Şeriatil-İslamiyye, s. 161 ).

Bu gruptaki kitaplara ayrıca "Kütübü'n-Nevadir", "Mesailu'n-Nevadir", "Kütübü Gayri Zahirir-Rivaye" veya kısaca "en-Nevadir" de denir (Zeydan, age., s. 161).

Bu kitaplar şunlardır: 1- Keysaniyyat: Süleyman b. Said el-Keysan tarafından rivayet olunan görüşleri ihtiva eder.

2- Haruniyyat: İmam Muhammed bu eserini halife Harun er-Reşid'le yaptığı seyahatler esnasında yazmıştır. O devirdeki kanun ve nizamları ihtiva eder.

3- Cürcaniyyat: Ali b. Salih el-Cürcani'nin rivayet ettiği meseleleri ihtiva eder.

4- Rakkıyyat: İmam Muhammed bunu Rakka şehrinde kadı iken yazmıştır. Bu kitabı da Muhammed b. Semaa rivayet etmiştir.

Bu kitablar fetholunmuş arazilerle ilgili hukuki, idari ve adli meseleleri de ihtiva eder.

İmam Ebu Yusuf'un "el-Emali" isimli eseriyle, yine Hanefi fakihlerinden Hasan b. Ziyad'ın "el-Muharrer" isimli eseri de nevadir kabilinden olan meseleleri ihtiva ederler.

Emali notlar demektir. İmam Ebu Yusuf-'un derslerindeki takrirlerini talebeleri not tutmuş ve "el-Emali" böyle meydana gelmiştir (Osman Keskioğlu, Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku, Ankara 1969, s. 102-103; Sava Paşa, İslam Hukuku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd, Ankara 1955, I, 99).

Muhammed b. Semaa, Mualla b. Mansur ve diğer bazı ulemanın muayyen meselelerdeki münferid rivayetleri de nevadir meselelerden sayılır (İbni Abidin Terc., I, 85).

İsmail KAYA

Bu bilgi faydalı oldu mu ?