Veda Haccı Nedir

1-)Peygamber efendimizin en son yaptığı hac. Haccet-ül-Veda, Haccet-ül İslam, Haccet-ül-Belağ, Haccet-üt Temam adı da verilir. Peygamber efendimiz 632 (H.10) yılı Zilkade ayında son haccı için Medine’de hazırlıklarını tamamlayıp 25. günü öğle namazından sonra gusl edip, mübarek saçlarını tarayıp, güzel kokular sürünmüş olarak Eshab-ı kiramla birlikte yola çıktılar. Zülhuleyfe’de Eshab-ı kiramın sayısı kırk bin kişiyi aştı. Kurbanlık develeri de beraberinde götürdüler. Peygamber efendimiz Kusva adlı deveyle ihramlı halde Mekke’ye geldiler. Yolda katılanlarla Eshab-ı kiramın sayısı 124.000’e ulaştı. Zilhicce ayının dördüncü günü Peygamber efendimiz Kabe’yi görünce doğruca Hacer-ül-esvede varıp selam verdiler ve mü barek göz yaşlarıyla Hacer-ül-esved köşesinden tavafa başladılar. Tavaftan sonra Makam-ı İbrahim arkasında iki rekat namaz kıldılar ve Safa Tepesinden başlayarak Safa ve Merve arasında yedi defa Sa’y ettiler. Zilhicce ayının terviye günü yani Zilhicce ayının sekizinci günü Kusva adlı devesine binip Mina’ya girdiler. Daha sonra Müzdelife’ye geçip Arefe günü sabahı Kusva ileArafat’a yürüdüler. Kusva üzerinde Urene denilen vadide etrafına toplanan Eshab-ı kirama meşhur Veda Hutbesi’ni irad eylediler (Bkz. Veda Hutbesi). Eshabına ve ümmetine vasiyetlerini bildirdikten sonra öğleyle ikindi namazları cem-i takdim edildi. Peygamber efendimiz daha sonra devesiyle Rahme’ye varıp kıbleye dönerek vakfeye durdular. Herkese vakfeye durmasını emrettiler. Akşam üzeri Maide suresi üçüncü ayet-i kerimesi nazil oldu. Bu ayet-i kerimede mealen; “Bugün dininizi ikmal eyledim. Üzerinize olan nimetimi tamamladım ve size din olarak İslamiyeti vermekle razı oldum.” buyrulmuştur.

Peygamber efendimiz Müzdelife’ye hareket edip orada önce akşamın farzını sonra yatsı namazını kıldırdılar. O gece Müzdelife’de kalıp sabah vakti, Meşaril haram denilen yerde vakfeye durdular. Resulullah efendimiz Zilhiccenin onuncu günü yani bayramın birinci günü güneş doğmasına yakın Mina’ya geçip Mina’yı sağ tarafa alıp cemre yaptılar. Sonra Mina’da kurban kesim yerinde Medine-i münevvereden getirilen kurbanlık yüz deveden 63 adedini bizzat kendileri kestiler. Geri kalanını da hazret-i Ali kesti.

Peygamber efendimiz kurbanı kestikten sonra önce berberi Ma’mer bin Abdullah’ı çağırıp mübarek saçlarını traş ettirdiler. Mübarek saçları Eshab-ı kiram tarafından yere düşmeden kapışılmıştır.

Peygamber efendimiz traştan sonra elbiselerini giyip güzel kokular sürünüp öğleden önce Kabe-i muazzamayı tavaf ettiler. Zemzem suyundan içip teşrik günleri gecelerini Mina’da geçirdiler ve cemreleri tamamladılar.

Sevgili Peygamberimiz Veda tavafından sonra Eshab-ı kiramla birlikte Medine-i münevvereye dönmüşlerdir.

2-)VEDA HACCI



H.10/m 632 tarihinde yapılan ve Hz. Peygamber'in vefatından önce son olarak bulunduğu büyük hac.

Mekke fethinden sonra civan tamamen Müslümanlaşmış, İslam hac ve beraetinin ilanından sonra da müşrikler genellikle İslam'ı seçmişler, hristiyan ve yahudilere ise zimmi işlemi uygulanmıştı. Böylece ortalıkta sulh ve sükunun doğmasıyla da seyahat imkanları gelişmiş ve hac görevi artık korkusuzca yapılır olmuştu. Vaktiyle İslam'a karşı olan kabileler şimdi Müslüman olmakta adeta yarışıyorlardı. Putperestlik ve ahlaksızlık tohumları kökünden kazınmıştı. Yerinde ise tevhid kökünden yetişen fazilet ve güzel ahlak yeşeriyordu.

Mekke fethinden sonra nazil olan Nasr suresinde Peygamber (s.a.s)'in ölümünün yaklaştığına işaret vardı. Bu surede Allah Teala, Peygamberine şöyle hitab ediyordu:

"Allah'ın yardımı erişip de fethin müyesser olduğunu ve insanların küme küme Allah'ın dinine girdiklerini gördüğün zaman Rabbine hamdederek O'nun şanını yükselt ve O'ndan mağrifet dile: Şüphesiz ki, Allah tevbeleri çok kabul edendir" (en-Nasr, 110/1-3).

Bu surede ilahi yardımına karşılık Allah Teala, Rasulüllah (s.a.s)'den hamd ve şükürle beraber bir mağrifet dilemesini istiyordu. Peygamber (s.a.s)'den bunu istemesi herhalde başka bir anlama geliyordu. Nitekim bu surenin indirilmesinden sonra Rasulüllah (s.a.s) namazlarda istiğfarını çok çok arttırmıştı.

İslam her tarafa yayılmış, geleceğin mürşitleri yetişmiş, Müslümanlar zaferden zafere koşmuştu. Bütün bunlardan; Rasulüllah (s.a.s), Allah'a kavuşmak zamanının yaklaştığını anlamıştı. İşte bu sebeple İslam toplumuna İslam'ın getirdiği hukuki, ahlaki ve toplumsal yenilikleri topluca bir kere daha duyurmak istemişti. Hicretin 10. yılı (M. 632) Zilkade ayında hac için hareket edileceğini ilan etti. Bu haber hızla yayılmış ve Müslümanlar bölük bölük Medine'de toplanmışlardı. Efendimiz, Zilkade ayının 26. Cumartesi günü Medine'den çıkıp mikat (ihrama girme) mahalline vardı, yıkanıp iki rekat namaz kıldı, ihramını giyindi, sonra devesine binerek şunları söyledi:

"Allah'ım! Huzuruna geldik. Senin ortağın yoktur. Hamd sana mahsustur. Her nimet sendedir!" Allah'ın Rasulü bunları söyledikçe Müslümanlar da katılıyor yer ve gök "Lebbeyk" sedaları ile inliyordu.

Peygamber (s.a.s) yaklaşık olarak 114.000 hacı ile beraber hac edecekti. Bunların bir kısmı Medine'de toplanmış ve onunla beraber hareket etmişlerdi. Bir kısmı da yollarda katılıyorlardı. Rasulüllah (s.a.s) bir inananlar denizinin içinde ve yer gök tekbirlerle, telbiyelerle inleyerek yol alıyordu. Nihayet Zilhiccenin dördüncü pazar günü Mekke'ye girdi, Ka'be'yi tavaf etti, iki rekat namaz kılıp şöyle dedi:

"Allah'tan başka ilah yoktur, O'ndan başka tapacak yoktur. Birdir, ortağı yoktur. Mülk onundur, hamd onadır, yaşatır, öldürür, her şeye gücü yeter. Allah'tan başka ibadet edecek yoktur. Va'dini yerine getirdi, kulu (Muhammed'e) yardım etti. O'nun aleyhine birleşenleri yalnız başına hezimete uğrattı. "

Peygamber (s.a.s) pazartesi, salı, çarşamba günleri Mekke'de kaldı, bu esnada kudüm tavafı * yapıldı. Makam-ı İbrahim'de iki rekat namaz kılındı. Zemzem içildi, Safa ile Merve arasında sa'y yapıldı. Perşembe günü Mina'ya girildi. Orada konaklanarak öğle, ikindi, akşam, yatsı ve sabah namazları kılındı. Sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar Mina'da dinlenen Rasulüllah (s.a.s) Zilhicce'nin 9. günü Müzdelife'yi geçerek Arafat'a gitti, orada kendisi için hazırlanan çadırına girdi. Güneş zeval (tepe) noktasından batıya meyletmeye başladığı sırada, çadırından çıkarak Kusva adlı devesine bindi. Arafat va'disinin ortasına geldi. Burada İslam tarihinin bütün insanlığa hitabeden en etkili nutkunu iradetti. Bu nutuk İslam tarihine "Veda Hutbesi * " olarak geçmiştir.

Rasulüllah (s.a.s) öğle ile ikindi namazını peş peşe Arafat'ta kıldı. Sonra oradan Müzdelife'ye geçti. Burada akşam ile yatsıyı birlikte kıldı. O gece Müzdelife'de istirahat etti. Sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğmadan Mina'ya hareket etti. Mina'da kurban kesti, Cemretü'l-Akabe'de taş attı. Mekke'ye giderek Ka'be'de farz tavafı yaptı. Sonra diğer günlerde Mina'ya giderek şeytan taşlama işlemini tamamladı. Bayramın dördüncü günü veda tavafını yaptıktan sonra Medine'ye döndü (ayrıca bk. "Veda Hutbesi" mad).

Hüseyin ALGÜL

3-)Peygamber efendimiz Veda haccında Arafat vadisinin ortasında öğleden sonra, Kusva adındaki devesinin üstünde Veda hutbesini okuyup Eshab-ı kiram ile vedalaştı. Mekke'de on gün kalıp veda haccını tamamladı ve veda tavafı yaparak Medine'ye döndü. Veda haccından sonra Eshab-ı kiram geldikleri yerlere gidip Resulullah'ın bildirdiği ve emrettiği şeyleri oralarda anlattılar. (İbn-i Hişam)

Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem Veda haccında, Veda hutbesini okuduğu gün, Maide suresinin "Bugün dininizi sizin için ikmal eyledim. Üzerinize olan nimetimi tamamladım ve size din olarak İslamiyet'i vermekle razı oldum" mealindeki üçüncü ayet-i kerimesi nazil oldu. Peygamber efendimiz bu ayeti, Eshab-ı kirama okuyunca, hazret-i Ebu Bekr ağlamaya başladı. Eshab-ı kiram ağlamasının sebebini sorunca; "Bu ayet-i kerime, Resulullah'ın vefatının yakın olduğuna delalet ediyor. Onun için ağlıyorum" buyurdu. (Altıparmak, Halebi, İbn-i Hişam)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?