Yara Nedir

1-)Alm. Verletzung (f), Fr. Tort, mal, prejudice (f), İng. İnjury, hurt. İnsan vücuduna dıştan yapılan etkilerin meydana getirdiği sınırlı tahribat. Ameliyat kesisi, trafik, endüstri kazaları yara meydana getiren dış etkilerdir. Deri ve doku bütünlüğünün bozulması, kanama, şekil bozukluğu, organda vazife bozukluğu ve ağrı belirtilerine göre yaraların teşhisi yapılır, yerleri belli olur.

Yaralar ağırlık derecesine göre, basit sathi yaralar, hafif yaralar ve ağır yaralar olarak üçe ayrılır. Dış görüntüsüne göre sıyrık, bere, ezik, yırtılma, yarılma, kesikler, delinme, yanık, haşlanma ve nekroz diye isimlendirilir. Yaralanma ve yaralar adli tıbbın da en geniş konularındandır.

Yara çeşitleri:

1. Bir alet ve vasıta ile yapılan yaralar: Kesici alet yaraları (kesik yaralar), kesici, delici alet yaraları, kesici-ezici alet yaraları, delici (batıcı) alet yaraları, ezici cisim yaraları (ezikler), ateşli silah yaraları.

2. Patlayıcı cisimlerin açtığı yaralar.

3. Ateş ve sıcaktan yanmalar, yanıklar ve haşlanmalar.

4. Elektrik yanıkları.

5. Kimyevi maddelerin açtığı yaralar.

6. Işınların açtığı yaralar.

Kesici aletlerle (ustura, jilet, bıçak, cam gibi yalnız kesici vasfı olan aletlerle) ve keskin kenarı bulunan her türlü aletle açılan yaralara “kesik yaralar” denir. Kesici aletler yalnız yumuşak dokuları keser, kemik zarını ayırır, kemiklere çentik yapabilir.

Tabanca ve tüfekle atılan kurşun, saçma gibi cisimlerin açtığı yaralara “ateşli silah yaraları” denir. Ateşli silahların türüne göre vücutta değişik vasıfta yaralar açılır.

Basit bir yaranın düzelmesi sırasında önce küçük damarlar genişler, kapiller damar duvarının geçirgenliği artar ve serum, akyuvarlar yaralı sahaya geçer. Yara kenarında teşekkül eden fibrin ağı sadece o bölgeyi örtmekle kalmaz, aynı zamanda açılmış olan küçük kan damarlarını da tıkar. Böylece kanamanın durmasına da yardım eder. Fibrinin büzülme kabiliyeti ve kuvveti yara kanarlarını birbirine yaklaştırır. Zamanla yara kenarlarında bulunan bağ dokusunun hücreleri çoğalırlar ve fibrin ağının üzerine yerleşirler. Enzim faaliyetiyle fibrin kollejene döner ve nedbe dokusu teşekkül ederek yara kapanır.

Cerrahide ameliyat kesisi ile meydana gelmiş olan yara, tekrar dikilerek, yara kenarları karşı karşıya getirilir. Tıpta buna “perprimum” yara iyileşmesi denir. Böyle yaralarda dikişler yedinci günde alınır.

Bazı yaralarda yara kenarları herhangi bir sebeple ayrı kalabilir. Bunlarda yara dibinde tamirat başlar, doku teşekkül ederek yara kenarları büzülür. Böylece yara dokusu yarayı kapatır. Bu tip yara iyileşmesine “persekundum” tipi denir. Trafik, endüstri kazaları, harp yaraları böyle iyişelir. Bu yaralar çok kirlidir. Cerrahi kliniklerine çoğu zaman geç ulaşırlar. Doku harap olmuştur. İçinde yabancı cisimler vardır. Bazan ilk yardım yerinde çok sıkı sarılmış ve dolaşımı bozulmuş olarak cerrahi kliniğine ulaşmış olur. Vitamin azlığı, vücutta çok su kaybı, açlık, karaciğer sirozu, kanda fibrinojen ve albümin azlığı ve ur, yaranın iyileşmesinde gecikmeye sebep olur.

Trafik ve endüstri yaralarında yara çok iyi temizlenmelidir. Narkoz uygulanan veya sadece yara bölgesi uyuşturulan hastanın yarası antiseptikli sularla yıkanır. Ölü dokular ve yabancı cisimler çıkarılır. Kanama varsa kontrol edilir. Çok harap ve kirli yaralara dren konur ve seyrek dikişlerle yara kapatılır. 3-4. gün yara kızarır, ağrır ve içinden iltihap gelirse birkaç dikiş alınır. Yara açılır ve her gün pansuman değiştirilerek temiz tutulur. Yara çevresini en iyi temizleyip, mikroptan arındıran madde zefirandır. Yara içine temas ettirilmez. Çünkü canlı dokuları öldürür. (Alkol ve tentürdiyot da böyledir.) Yara içi antibiyotikli su ve kremlerle korunur.

2-)Keskin bir şeyle veya bir vuruşla vücutta oluşan derin kesik
Örnek:Mendilimi bir çatkı şekline sokarak başıma, yaramın üzerine sardım. R. H. Karay

3-)Bir şeyin iç veya dış yüzünde herhangi bir etki ile oluşan ve tehlikeli olabilen oyuk, gedik, yarık.

4-)Dert, üzüntü, acı.

5-)Keskin bir şeyle veya bir vuruşla vücutta oluşan derin kesik ya da çürük.

6-)Yumuşak dokuları oluşturan ögelerin kesici, yaralayıcı veya bunlara benzer araç veya gereçlerle birbirinden ayrılması. Ateşli silah yarası, ısırık yarası, septik ve aseptik yara gibi değişik yara tipleri vardır.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?