Memduh Şevket Esendal Biyografisi
Memduh Şevket Esendal : devlet adamı ve hikâyeci. 1883’te Çorlu’da doğdu ve 1952’de Ankara’da öldü. İlk tahsilini İstanbul Kumkapı Abdullah Efendi Mahalle Mektebinde yaptı. Fevziye Rüştiyesinde ortaokul ve Edirne İdadisinde de lise tahsilini yaptı. Yüksek tahsil için Mekteb-i Mülkiyeye kaydolmuşsa da geçim sıkıntısı sebebiyle bitiremeden Çorlu’ya geri döndü ve çiftçiliğe başladı. 1906’da İttihat ve Terakki Partisine girdi. 1912’de Balkan Savaşları sırasında İstanbul’a gelip yerleşti. İttihat ve Terakki Partisi müfettişi oldu. Bu vesileyle Anadolu ve Rumeli’yi tanıma fırsatı buldu. Hikâyeciliğinde bunun büyük bir rolü oldu.
Esendal, İstanbul’un işgaliyle İtalya’ya kaçtı ve 1921’de Ankara’ya gelerek TBMM’ye girdi. Azerbaycan orta elçiliğinde bulunduktan sonra 1923-1926 yılları arasında Galatasaray ve Kabataş liselerinde târih, coğrafya öğretmenliği yaptı. İran, Afganistan ve Rusya’da elçilik görevlerinde bulunurken Farsça ve Rusça’yı öğrendi. Elazığ ve Bilecik milletvekilliği yaptı. 1941-1945 yılları arasında CHP genel sekreterliğini üstlendi. Parti genel sekreterliğinden ayrıldıktan sonra ölümüne kadar hikâye yazmakla meşgul oldu.
Memduh Şevket Esendal’ın hikâyelerinin en önemli husûsiyeti, iyimserlik havası içinde, gündelik hayâtı yumuşatarak vermeye çalışmasıdır. Karamsarlık ve ümitsizliğe fazla yer vermeden, tanıdığımız insanları ele almaktadır. Kısa cümleli, sâde ve günlük konuşma havası içinde karakter tesbitleri yapmakta, yorumu okuyucuya bırakmaktadır. Sosyal ve siyasî düşüncelerini ve fikirlerini dolaylı yoldan, edebî tasvir ve tahlillere yer vermeden ifâde etmektedir. Bu bakımdan hikayelerinin edebî yönü zayıftır.
Kırk sekiz hikâyesi, 1946’da iki cilt hâlinde basılmış olup, bâzı neşredilmemiş hikâyeleri de Temiz Sevgiler (1965) isimli kitapta toplanmıştır. Ayaşlı ve Kiracılar isimli bir de romanı vardır.
Memduh Şevket Esendal : Memduh Şevket Esendal (29.03.1883)- (16.05.1952) 29 Mart 1883 tarihinde Çorlu'da doğdu. Çiftçilikle uğraşan ailesinin maddi sıkıntıları nedeniyle hiçbir mektepten mezun olamadı. 1906'da intisap ettiği İttihat ve Terakki'de 1908'de müfettiş oldu, çok genç yaşlarda gizli politika işleriyle uğraşmaya, gizli kurumlara girip çıkmaya başlayan Memduh Şevket, Farsça, Fransızca ve Rusça da öğrenerek kendi kendisini yetiştirdi. İttihat ve Terakki Fırkası'nda Kara Kemal'in siyasi cephe yardımcılığını üstlendi, Mütarekede İtalya'ya kaçtı, İzmir'in işgalinde geri döndü. 1919'da Ali İhsan Bey'le birlikte Mesleki Temsil Programını hazırladı ve bu görüşü Halk ve Meslek dergilerinde de işleyerek Cumhuriyet dönemine taşıdı. Milli Mücadele'de Mustafa Kemal'e intisap eden, Memduh Şevket, 1920'de Azerbaycan Cumhuriyeti nezdinde Hükümet temsilcisi olarak görevlendirildi, 1924 yılında Rusların Azerbaycan Cumhuriyetini lağvetmeleri üzerine İstanbul'a döndü, 1925'te Tahran elçiliğine atanıncaya kadar Galatasaray ve Kabataş Liselerinde tarih, coğrafya öğretmenliği yaparak geçimini sağlamaya çalıştı. 1925'de, Mesleki temsil görüşünü benimseyen eski arkadaşlarıyla birlikte Meslek gazetesini çıkardı, siyasi rakiplerini tasviye için İzmir Suikastini plânlayanlarca, bu işten zarar görmemesi için elçilikle yurt dışına gönderildi (1926). 1930'da Elazığ'dan milletvekili yapılan Memduh Şevket Esendal, 1933 yılında memur-milletvekili olarak Kabil, ardından Moskova Büyükelçiliğiyle görevlendirildi. 1941 yılında Bilecik milletvekili olarak yeniden Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne döndü. Bir yıl sonra da 1945 yılına kadar sürdüreceği Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği'ne getirilen Memduh Şevket, II. Dünya Savaşı'nın başlangıcında Almanya'nın yanında yer alan Turancıları desteklerken, 1945'in başında Japonya ile ilişkilerin kesilmesi, Almanya ile Japonya'ya savaş ilanı konularında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilen önergelere imza koydu. 1945'de CHP Genel Sekreterliğinden ayrılan Memduh Şevket, 1947'de Peker'e kırmızı oy veren 35. kişi olarak, CHP'nin 7. Kurultayında liberal politikacılar kuşağının partide öne çıkmasına katkıda bulundu. Son yıllarında aktif siyaseti bırakarak, eski öykülerini derleyip yayımlayan ve yeni öyküler yazan Memduh Şevket 16 Mayıs 1952 tarihinde Ankara'da öldü.
ESERLERİ:
Hikaye:
Hikayeler (Birinci kitap 1946 - İkinci Kitap 1946. Bu kitaplar Otlakçı ve Mendil Altında adlarıyla Dost yayımlarınca yeniden basıldı 1958), Temiz Sevgiler (1965), Ev Ona Yakıştı (1972).
Roman:
Miras (1925 - Mustafa Memduh adıyla Meslek gazatesinde 38 tefrika), Ayaşlı ve Kiracıları (1934), Vassaf Bey (1938).
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
