Sabir Biyografisi
Sabir : Sabir . şair, yazar
Mirza Elekber Sabir
(1862-1911) Elekber Zeynelabidin oğlu Tahirzad&
601; (Sabir) 1862 mayıs 30-da Şamaxı'da anadan olmuştur. Babası küçük bakkal dükkanı olan dindar bir erkek ve Alekber gelecekte ruhani görmek istiyordu diye, oğlu sekiz yaşına ulaştığında onu mollahana'ya koymuştu, 12 yaşında olduğunda ise Sabir sonra ünlü şair seyid &
399;zimin açdığı yeni usul okula geçmişti. Öğretmeni Ekber'e fars dilinden şiirler tercüme ettiriyor, sonra bu tercümeleri okuyup ona tavsiyeler verir, yaratıcılık hevesini artırırdı. XX yüzyılın başlarından itibaren Sabir'in şiirleri basın sayfalarında görünmeye başlar: 1903 yılında "Doğu-Rus" gazetesinde, biraz sonra ise "Hayat" gazetesinde şiirleri yayımlanıyor, 1906 yılında şair "Molla Nasreddin" dergisi en etkin yazarlarından birine dönüşüyor. Aynı dönemden C.Mammedkuluzade ile Sabir arasında kopmaz dostluk ilişkileri oluşuyor ve her iki sanatçı halkın kanını emen zalim ağalara, yalaka ruhanilere, hain aydınlara sarsıcı darbeler vuruyor. Şiirlerini gizli imzalarla yazmasına rağmen, gerek Şamahı'da ve Bakü'de, gerekse Azerbaycan'ın diğer bölgelerinde ve İran'da birçok irticacılar Sabir'in eserlerini kınıyor, onun yazdığını okuyanları kafir ilan ediyorlardı. Ruhaniler Sabir'in ölümüne fitva veriyor, zenginler ona tehdit mektupları gönderiyor, qoçular sokakta yolunu kesip ağır sözler deyirdil&
601;r.1910'lı yılın başlarında Sabir Bakü'ye çalışmaya geliyor. Önce "Zenbur" dergisinin binasında çalışıyor, sonra Balahanı okulunda büyük hevesle ders vermeye başlar. Öğretmenliği ile birlikte şair Balahanı petrol tesislerinde çalışan işçilere, yerli devrimcilere yaklaşarak, onların açtıkları "Nur" kütüphanesinin aktif üyesi olur.1911'lı temmuz 12'de, hayatının ve sanatının en parlak zamanında Sabir akciğer hastalığından vefat eder ve dünyaya gözünü açtığı Şamahı'da, "Yedi kubbe mezarlığında" defin olunur. Sabir'in anısına saygı belirtisi olarak vefatından bir yıl sonra, 1912 yılında eşi ve dostları Abbas Sıhhat ve M.Mahmudbeyov'un çabası sonucunda "Hophopnam&
601;" adıyla şiirleri yayımlanıyor, 2i yıl sonra ise halkın bağışıyla "Hophopnam&
601;nin" ikinci, daha mükemmel yayını ışık yüzü görüyor.
Hazırlayan Mübariz Göyüşlü
ŞİİRLERİ
N&
399; İŞİM VAR
Mill&
601;t nec&
601; tarac olur olsun, n&
601; işim var?!
Düşm&
601;nl&
601;r&
601; möhtac olur olsun, n&
601; işim var?!
Qoy m&
601;n tox olum, özg&
601;l&
601;r il&
601; n&
601;di karim,
Düny&
601;-vü cahan ac olur olsun, n&
601; işim var?!
S&
601;s salma, yatanlar ayılar, qoy h&
601;l&
601; yatsın,
Yatmışları razı deyil&
601;m kims&
601; oyatsın,
T&
601;k t&
601;k ayılan varsa da H&
601;q dadıma çatsın,
M&
601;n salim olum, cüml&
601; cahan batsa da batsın!..
Mill&
601;t nec&
601; tarac olur olsun, n&
601; işim var?!
Düşm&
601;nl&
601;r&
601; möhtac olur olsun, n&
601; işim var?!
Salma yadıma söhb&
601;ti, tarixi, cahani,
&
399;yyam-i s&
601;l&
601;fd&
601;n dem&
601; söz bir d&
601; filani,
Hal is&
601; g&
601;tir meyl el&
601;yim dolmanı, nani,
Müst&
601;qb&
601;li görm&
601;k n&
601; g&
601;r&
601;k, ömrdü fani;
Mill&
601;t nec&
601; tarac olur olsun, n&
601; işim var?!
Düşm&
601;nl&
601;r&
601; möhtac olur olsun, n&
601; işim var?!
Övlad-i v&
601;t&
601;n qoy h&
601;l&
601; avar&
601; dolansın,
Çirkab-i s&
601;fal&
601;tl&
601; &
601;li, başı bulansın,
Dul övr&
601;t is&
601; sail&
601; olsun, oda yansın,
Ancaq m&
601;nim avaze-yi ş&
601;nim ucalansın!
Mill&
601;t nec&
601; tarac olur olsun, n&
601; işim var?!
Düşm&
601;nl&
601;r&
601; möhtac olur olsun, n&
601; işim var?!
H&
601;r mill&
601;t edir s&
601;fhe-yi dünyad&
601; t&
601;r&
601;qqi,
Eyl&
601;r h&
601;r&
601; bir m&
601;nzil-i m&
601;vad&
601; t&
601;r&
601;qqi,
Yorğan-döş&
601;yimd&
601; düş&
601; g&
601;r yad&
601; t&
601;r&
601;qqi,
Biz d&
601; ed&
601;rik al&
601;m-i röyad&
601; t&
601;r&
601;qqi!..
Mill&
601;t nec&
601; tarac olur olsun, n&
601; işim var?!
Düşm&
601;nl&
601;r&
601; möhtac olur olsun, n&
601; işim var?!
*****
NE İŞİM VAR!
Millet nice talan olursa olsun, ne işim var?!
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?!
Bırak ben tok olayım, başkalarıyla işim ne,
Bütün dünya aç kalırsa kalsın, ne işim var?!
Seslenme, bırak yatan ayılar daha uyusun,
Yatanı, razı değilim kimse uyandırmasın.
Tek tek ayılan varsa Allah ıslah etsin,
Ben iyi olayım, bütün cihan batarsa batsın!..
Millet nice talan olursa olsun, ne işim var?!
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?!
Hatırlatma dostluğu, tarihi, dünyayı,
Geçmiş günlerden söz etme, bırak filanı,
Şimdi istiyorum, getir yemeği, ekmeği,
Geleceği görmeye ne gerek var, ömür fani...
Millet nice talan olursa olsun, ne işim var?!
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?!
Bırak vatan evladı hala avare dolansın,
Elleri başı sefalet çamuruna bulansın,
Dul kadınlar dilenci olsun, ateşte yansın,
Ancak benim şen haykırışlarım duyulsun!
Millet nice talan olursa olsun, ne işim var?!
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?!
Her millet dünya yüzünde ilerliyor,
Herkes belli bir sonuca doğru ilerliyor,
Yorgan döşekte aklıma gelir ilerlemek,
Bize de nasip rüyalar aleminde ilerlemek!..
Millet nice talan olursa olsun, ne işim var?!
Düşmanlara muhtaç olursa olsun, ne işim var?!
QORXURAM
Pay-i piyad&
601; düşür&
601;m çöll&
601;r&
601;,
Xar-i müğilan görür&
601;m, qorxmuram.
Seyr edir&
601;m b&
601;rr u biyabanları,
Qul-i biyaban görür&
601;m, qorxmuram.
Gah oluram b&
601;hrd&
601; zövr&
601;qnişin,
Dalğalı tufan görür&
601;m, qorxmuram.
Gah çıxıram sahil&
601;, h&
601;r yanda min
V&
601;hşe-yi ğürran görür&
601;m, qorxmuram.
Gah ş&
601;f&
601;q t&
601;k düşür&
601;m dağlara,
Yanğılı vulkan görür&
601;m, qorxmuram.
Gah enir&
601;m say&
601; t&
601;k ormanlara,
Yırtıcı heyvan görür&
601;m, qorxmuram.
Üz qoyuram gah neyistanlara,
Bir sürü aslan görür&
601;m, qorxmuram.
M&
601;qb&
601;r&
601;likd&
601; edir&
601;m gah m&
601;kan,
Q&
601;brd&
601; xortdan görür&
601;m, qorxmuram.
M&
601;nzil olur gah m&
601;n&
601; viran&
601;l&
601;r,
Cin görür&
601;m, can görür&
601;m, qorxmuram.
Bu kure-yi &
601;rzd&
601; m&
601;n, müxt&
601;s&
601;r,
Müxt&
601;lif &
601;lvan görür&
601;m, qorxmuram.
Xarici mülkünd&
601; d&
601; h&
601;tta g&
601;zib
Çox tühaf insan görür&
601;m, qorxmuram.
Leyk, bu qorxmazlıq il&
601;, doğrusu,
Ay dadaş, vallahi, billahi, tallahi,
Harda Müs&
601;lman görür&
601;m, qorxuram!..
Bi-s&
601;b&
601;b qorxmayıram, v&
601;cgi var,
Neyl&
601;yim axır, bu yox olmuşların
Fikrini qan-qan görür&
601;m, qorxuram;
Qorxuram, qorxuram, qorxuram!..
1907
*****
KORKUYORUM
Yalın ayak düşüyorum çöllere,
Dikenleri görüyorum, korkmuyorum.
Seyrediyorum karaları ve sahraları,
Hortlak görüyorum, korkmuyorum.
Kah denizde kayıkta oturuyorum,
Dalgalı tufanlar görüyorum, korkmuyorum.
Kah çıkıyorum sahile, etrafta binlerce
Kükreyen vahşileri görüyorum korkmuyorum.
Kah şafak gibi düşüyorum dalgalara,
Yankılanan volkanları görüyorum korkmuyorum.
Kah iniyorum gölge gibi ormanlara,
Yırtıcı hayvanları görüyorum, korkmuyorum.
Dalıyorum bazen bataklıklara, sazlıklara,
Bir sürü arslan görüyorum, korkmuyorum.
Mezarlıkta bazen misafir oluyorum,
Kabirde hortlak görüyorum, korkmuyorum.
Konak yeri olur bana bazen viraneler,
Cin görüyorum, peri görüyorum, korkmuyorum.
Bu gök kubbede ben birçok yaratık,
Çeşitli renkler görüyorum, korkmuyorum.
Hatta yabancı diyarları da gezip
Çok tuhaf insanlar görüyorum, korkmuyorum.
Garip, bu korkusuzluk ile doğrusu ben,
Ey kardeş, vallahi, billahi, tallahi,
Nerde Müslüman görsem korkuyorum!..
Sebepsiz korkmuyorum, nedeni var,
Ne yapayım, bu yok olmuşların
Fikrini kanlar içinde görüyorum, korkuyorum;
Korkuyorum, korkuyorum, korkuyorum!..
1907
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
