Tevfik Rüştü Aras Biyografisi
Tevfik Rüştü Aras : Türk siyaâset adamı ve diplomat. 1883’te Çanakkale’de doğdu. İlk ve Orta öğrenimden sonra Beyrut Tıbbiyesini bitirdi. İzmir, Selânik ve İstanbul’da askerî hekimlik yaptı. İttihat ve Terakki fırkasına üye oldu. Teceddüt Fırkası’nın kuruluşuna katıldı. İlk TBMM’ye Menteşe(Muğla) milletvekili olarak girdi. Kastamonu İstiklâl mahkemesinde vazife alarak Türkiye’de yeni kurulan rejime karşı çıkan pekçok kimsenin cezâlandırılmasında aktif rol aldı. TBMM adına Bolşevikliğin (Komünizmin) temel esas ve uygulamalarını incelemek üzere Sovyetler Birliğine gönderilen heyette yer aldı. Dönüşünde Mustafa Kemal Paşanın isteği üzerine resmî Türkiye Komünist Fırkası (Partisi) kurucuları arasında yer aldı. 1923’te İzmir Milletvekili oldu. İsmet İnönü ve Celâl Bayar hükûmetlerinde kesintisiz olarak (1925-1938) dışişleri bakanlığı yaptı. Türk Sovyet dostluğunun gelişmesi için çalıştı. Türk dış politikasının Sovyetler Birliği tezlerine uygun olarak gelişmesini sağladı. Balkan Konferanslarında ve Balkan Paktının kurulmasında aktif rol aldı.
Atatürk’ün hastalığı sırasında İsmet İnönü’ye karşı olan grup içinde yer aldı. İnönü Cumhurbaşkanı olunca yeni hükûmette görev verilmeyerek 1939’da Londra büyükelçiliğine gönderildi. 1943’te emekli olarak yurda döndü. İnönü’ye karşı olduğu için 1946’da Demokrat Partiyi destekledi. Aynı yıl Fevzi Çakmak ve Zekeriya Sertel gibi kişilerle birlikte İnsan Hakları Cemiyetinin kuruluşuna katıldı. 1952-59 yılları arasında İş Bankası Yönetim Kurulu başkanlığı yaptı. 27 Mayıs 1960 sonrasında Yeni Türkiye Partisine girdi. Fakat siyasette aktif olarak yer almadı. Dış politika konusundaki yazılarını Görüşlerim adlı 2 ciltlik eserinde topladı. Numan Menemencioğlu tarafından derlenen nutukları Lozan’ın İzlerinde On Yıl adıyla yayımlandı. Şahsî ve siyâsî hayatı boyunca zikzaklı bir yol tâkip eden Türk dış politikasını millî olmayan hedefler doğrultusunda yönlendiren Tevfik Rüştü Aras 5 Ocak 1972’de İstanbul’da öldü.
Tevfik Rüştü Aras : Tevfik Rüştü Aras (1883)- (1972) bakan, milletvekili, büyükelçi
1883 yılında Çanakkale'de doğdu. Beyrut Tıbbiyesi'ni bitirdi. Doktor olarak İzmir, Selanik ve İstanbul'da çeşitli görevlerde bulundu. İttihat ve Terakki'ye girdi. Selanik'te Mustafa Kemal ile yakın arkadaş oldu. 1918'de Meclisi Ali-i Sıhhi (Yüksek Sağlık Kurulu) üyesiydi. 1920 yılında Ankara'da TBMM açıldıktan sonra Muğla'dan milletvekili seçildi. Kastamonu İstiklal Mahkemesi üyeliğine getirildi. 1920 sonbaharında, Türkiye Komünist Fırkası'nın kurucuları arasına girdi. TBMM Hükümeti'nin Rus Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne büyükelçi olarak gönderdiği ilk kişi olan Ali Fuat Paşa (Cebesoy) delegasyonu ile Moskova'ya gitti. 1923'ten 1939'a kadar İzmir milletvekilliğinde bulundu.
4 Mart 1925'te Takriri Sükun Kanunu'ndan sonra kurulan İsmet Paşa(İnönü) Kabinesi'nde Hariciye Vekili oldu. Atatürk'ün ölümüne kadar kurulan bütün kabinelerde bu görevi sürdürdü. Dışişleri komiseri Litvinov'un davetlisi olarak üç kere Rusya'ya gitti. 1926'da Odesa'da, 1930'da ve 1937'de Sovyet ileri gelenleriyle Moskova'da görüşmeler yaptı. 1939'da Londra Büyükelçiliğine atandı ve üç buçuk yıl İngiltere'de kaldı. 1943'te emekli oldu. Savaşın sonlarında İstanbul basınında (Özellikle Tan gazetesinde) yazılar yazdı. Demokrat Parti'nin kuruluş mücadelesini destekledi. 1952-1959 yıllarında İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. 1972 yılında İstanbul'da öldü.
ESERLERİ:
*Tevfik Rüştü Aras'ın Dışişleri Bakanlığı sırasında verdiği söylevleri Numan Menemencioğlu tarafından derlenerek bir kitap haline getirilmiştir. "Lozan'ın İzlerinde On Yıl" (1937, Fransızcası; 10 ans surles traces de Lausanne),
*Uluslararası Diplomasi Akademisi tarafından yayınlanan "Diplomasi Sözlüğünde" (Dictionnaire diplomatigue) Türkiye'nin Dış Politikası (Lapolitigue exterieure de la Turguie) maddesini de Tevfik Rüştü Aras yazmıştır.
*Günlük basında çıkan yazılarının güncel olmayanlarını "Görüşlerim" (1945 ve 1963) adlı iki cilt kitapta toplamıştır.
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
