Yisun Müngge Han Biyografisi
Yisun Müngge Han : Yisun Müngge Han . Çağatay Hanı
devlet başkanı
Kiyuk 1246 yılında kağan seçildikten sonra Çağatay ulusunun başında bulunan Kara-Hülâgü Han’ı tahttan azletmişti. Çünkü Kiyuk Kağan’a göre oğul dururken torunun tahta çıkması uygun değildi. Çünkü o sırada Çağatay Han’ın oğullarından Yisun-Müngge hayatta idi. Kaynaklardan okuduğumuza göre Yisun-Müngge devamlı sarhoş gezer, devlet işlerini hanımı Tayşi hatun ve veziri Bahaeddin Merginani yürütürdü. Vezir Bahaeddin Merganani bir ilim adamı, ilme önem veren muhterem bir zât idi.1251 yılına kadar Yisün-Müngge’nin hanlığı devam etti. Bu tarihte yapılan kağanlık seçiminde Kara-Hülâgü tekrar hanlığa iade edildi. Fakat hanlığa oturamadan yolda ölecektir. Daha sonra onun hatunu Organa Hatun hanlığı on sene kadar yönetecektir.
1259 yılında Müngge Kağan’ın ölümünden sonra ortalık yine karışmış ve Müngge Kağan’ın kardeşleri Arık Buka ile Kubilay, kağanlık için mücadele ettiği dönemde de Organa Hatun’un oğlu Mübarek-Şah’a nıyabeten hüküm sürüşü devam edecektir.1261 yılında Çağatay’ın altıncı oğlu Baydar’ın oğlu Algu Han, Çağatay tahtı için ortaya çıkacaktır. Algu Han,Çağatay Hanlığı’nı tekrar derleyip toparlamaya muvaffak olacaktır.1266 yılında Algu Han öldüğü sırada Çağatay Hanlığı, kağanlığın vesayetinden kurtulmak için mücadele vermekte idi.Şehirlerin idarecisi Mesut Yalavaç Bey de kağanlık merkezindeki bu karışıklıktan dolayı Algu’ya yakın davranmıştı.Algu Han’ın 1266 yılının ilk aylarında ölümü üzerine Kara-Hülâgü Han’ın oğlu yetişkin yaşa girmiş olan Mübarek-Şah, Cemali Karşî’ye göre hanlık makamına oturmuştu. 1266 yılında hanlığa Mübarek-Şah’ın kendiliğinden oturmuş olması Kubilay Kağan’ın hoşuna gitmemişti.Kubilay Yisun Tuva’nın oğlu Barak Han’ı Çağatay ulusuna han olarak gönderdi. Mübarek-Şah isyan etmeyerek Barak Han’a hizmet etmiştir.
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
