Çorap Üzerine Meshetmek Nedir

1-)

Çorap, Arapça "cevreb"in Türkçe söylenişidir. Bu kelime Farsça "kevreb" kelimesinin Arapça'ya geçmiş şeklidir. Çoğulu "cevarib"dir. Müfredi, "ayak sargısı" anlamına gelir (Ibn Manzur, Lisanü'l-Arab, Beyrut 1300, I, 263). Örfte sargı sözcüğü dikişsiz olana tahsis edilmiştir. Çorap, dikişli ve örgülü şeylerden olup, mest gibi ayağa giyilir. Acaba çorap, mest hükmünde midir? Onun üzerine meshetmek caiz midir?

Ayağa giyilen ve "mest" denilen veya mest hükmünde bulunan şeyler üzerine abdest alınırken mesh edilmesi caizdir. Bu, dinin gösterdiği bir kolaylıktır.

Hanefilere göre ayağa giyilen bir şeyin mest sayılması için şu özellikleri taşıması gerekir:

1) Mestler, bağsız olarak ayakta durabilecek derecede kalın olmalıdır.

2) Ayağa giyilen bir mestle en az bir fersah, yani üç mil kadar yol yürümek mümkün olmalıdır.

3) Mestler dışarıdan aldığı suyu hemen içine çekerek, ayağa ulaştıracak incelikte olmamalıdır.

4) Ayakları topuklarıyla birlikte her taraftan örtmüş bulunmalıdır.

Hz. Peygamber'in abdest alırken deriden yapılmış mestler üzerine meshettiği sağlam Hadislerde nakledilmiştir. (Buhari, Vudu, 35, 48, Salat, 7, Meğazi, 81; Müslim, Tahare, 72, 73, 75, 80; Ebu Davud, Tahare, 12, 60, 61, 63, 66). Şia ve Hariciler dışında bütün fakihler bu konuda görüş birliği içindedirler. Arapça mest, "huffe" karşılığıdır. Huffe de yukarıda şartlarını belirttiğimiz "mest"i ifade eder. Ancak bunun dışında Allah Rasulü'nün çorap üzerine meshettiği de olmuştur. Muğire (r.a.) şöyle der: "Allah Rasulü abdest aldı, iki çorabı ve iki pabucu üzerine meshetti." (Ebu Davud Tahare, 61; Tirmizi, Tahare, 74, 75; Ibn Mace, Tahare, 88; Ibn Hanbel, IV, 252).

Islam bilginleri, abdest alınırken, üzerine deri kaplanmış veya altlarına pençe vurulmuş olan çoraplara meshetmenin cevazında görüş birliği içindedir. Ancak bu nitelikte olmayan adi çoraplar üzerine meshetmenin hükmü konusunda görüş ayrılığı vardır. Ebu Hanife, Maliki ve Şafiiler bunun caiz olmadığını söylerler.

Ebu Hanife deri ile kaplanmamış veya altına pençe vurulmamış olan çoraba meshi caiz görmez. Çünkü çorap, mest anlamına gelmez. Onunla, altına pençe vurulmadıkça uzun yol yürümek mümkün olmaz. Çorap üzerine meshe cevaz veren hadis buna hamledilir. Ancak Ebu Hanife'nin ömrünün sonuna doğru aksi görüşte olan Ebu Yusuf ve Imam Muhammed'in ictihadına döndüğü nakledilir. O, hastalık günlerinde çorapları üzerine meshetmiş ve öğrencilerine şöyle demiştir: "Insanları menetmekte olduğum şeyi yaptım". Bu, onun önceki görüşünden döndüğüne delil sayılmıştır.

Ebu Yusuf ve Imam Muhammed'e göre çoraplar kalın olur ve altını göstermezse, üzerlerine meshetmek caiz olur. Çünkü Nebi (s.a.s.) çorapları üzerine meshetmiştir. Çorap kalın olunca, onunla yol yürümek mümkün olur. Günümüzdeki kalın, keçeleşmiş yün çoraplar gibi. Buna göre, hanefilerde kalın çorapla bir fersahtan fazla yol yürümek mümkün olduğu, kendi koncu üzerinde durabildiği ve altını göstermediği, ya da altına hemen suyu geçirmediği için meshin cevazına fetva verilmiştir. (el-Kasani Bedayiu's-Sanayi', I, 10; Ibnü'l-Hümam, Fethu'l-Kadir, I, 108 vd.; Ibn Rüşd Bidayetü'l-Müçtehid I,19; Ibn Kudame, el-Muğni, I, 295; Vehbe ez-Zühayli, el-Fıkhu'l-Islami ve Edilletühü, I, 343, 344, 345; Seyyid Sabık Fıkhu's-Sünne, Kahire 1365, I. 53; Ibn Abidin Tercümesi, Istanbul 1982, I, 428-430; Bilmen, Büyük Islam Ilmihali, Istanbul 1985, s. 82, 83)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?